Kural bazlı liberal dünya düzeni çöküyor da yeri­ne geçen bir düzen görü­yor musunuz?

Eskiden ne güzeldi. Bir Batı vardı. Bir de Doğu. Herkes meş­rebine göre birini seçiyordu. Sonra Doğu çöktü; sadece Batı kaldı. Bu da güzeldi. Herkes ay­nı kamptaydı. Ayrılık gayrılık yoktu.

Herkesin aynı değerler etra­fında toplandığı bu dünyanın kuralları belliydi. Bu yüzden adı kural bazlı uluslararası düzen idi. Düzen iki temel ilke üzerine kuruluydu: liberal ekonomi ve liberal demokrasi. Uluslararası anlaşmalar ve kurumlar bu ilke­lere göre çalışırdı.

Ama George Orwel’in o müt­hiş sözünü haklı çıkarırcasına bütün ülkeler eşitti ama bazıla­rı daha eşitti. Bu daha eşit olan ülkeler, kural bazlı liberal dünya düzeninin nasıl çalışması gerek­tiğini belirlerdi.

Fakat bir süre sonra bu düzen teklemeye başladı. Eşit ülkeler, daha eşit ülkelere itiraz eder oldu.

Sosyal bilimlerin güzelliği şu: Hiç bir şey bardakta durduğu gibi durmuyor. Güçlü ve zengin ülkelerin, kendi elleriyle oluş­turdukları ve kendilerinin yö­nettiği küresel düzen, daha yük­sek kâr ve daha fazla zenginlik üretebilmek için yatırımların ve üretimin gelişmekte olan ül­kelere kaydırılmasını gerektir­di. İşin içine bir de gelişmiş ül­kelerdeki nüfus yaşlanması girdi. Böylece yavaş yavaş geç­mişin güçlü ve zengin ülkeleri­nin ekonomik gücü yerinde sa­yarken, gelişmekte olan ülke­lerinkinde büyük bir hızlanma görüldü. Dünyanın ekonomik ağırlık merkezi........

© Dünya