Lisbon’u, Portekiz’i, Fado’yu oldum olası çok sevmişimdir…
Köklerimde Portekizli Yahudiler olması belki hissettiğim yakınlığı izah edebilir…
Belki…
Etmezse de ülkenin renkli tarihi, müthiş kıyıları, görkemli güzelliğiyle daima arka fonda duyduğumuz kendine has melodileriyle bizi selamlayan ağırbaşlı ihtişamıdır herhalde…
Portekiz’in yakın tarihinin 40 yılına imzasını atan ve birçok kaynakta ‘ılımlı diktatör’ olarak adlandırılan ve meşhur “Eşitliğe inanmıyorum, hiyerarşiye inanıyorum” sözlerinin sahibi António de Oliveira Salazar’a dönüp bakalım istedim…
Ilımlı diktatör dedikleri Salazar kimdi?
Nasıl bir adamdı?
***
28 Nisan 1889’de Portekiz'in şarap bölgesinde bulunan Vimieiro Köyü’nde doğdu. Marquis de Pombal’dan bu yana Portekiz'in en önemli lideri denir. 1930’larda ekonomik düzeni yeniden sağladı ve ülkeyi II. Dünya Savaşı’ndan uzak tuttu, ancak otoriter ve baskıcı rejimi ve Portekiz’in denizaşırı sömürgelerine acımasızca tutunması nedeniyle sert bir şekilde eleştirildi.
1910’da hukuk ve ekonomi okumak üzere Coimbra Üniversitesi’ne gitti. 1914’te 20 üzerinden 19 mükemmel notla hukuk lisansı aldı. 1917’de Coimbra Ekonomi Bölümü’nde öğretim görevlisi oldu ve kısa süre sonra altın standardı, buğday üretimi ve emtia krizi üzerine üç önemli çalışma yayınladı. Mayıs 1918’de doktora derecesi aldı.
Ancak onun öğrencilik yıllarında ülkesi kaosla çalkalanıyordu…
Portekiz monarşisinin 1910’da yıkılmasından sonraki dönem, aşırı siyasi istikrarsızlıkla damgasını vurdu. 1910 ile 1926 yılları arasında Portekiz, 20 askeri darbe yaşadı ve 44 farklı hükümet gelip geçti. Sürekli değişim, artan ulusal borç ve artan toplumsal huzursuzluk gibi ekonomik sorunlara yol açtı. Bu kaos, 28 Mayıs 1926’da Birinci Cumhuriyet’i sona erdiren ve askeri bir diktatörlük kuran bir askeri darbenin koşullarını yarattı.
Salazar parlak eğitimi ve entelektüel gelişimi ile dikkatleri üzerine çekmeye başlamıştı.
Yeni kurulan bir düzende artık yeri hazırdı…

1926 darbesinin ardından, yeni askeri yöneticiler 39 yaşındaki Salazar’ı maliye bakanı olarak atadı. Görevi açık ama zordu: Devletin çöküşünü önlemek ve Portekiz’in denizaşırı kolonilerinin borçları kapatmak için zorla satılmasını durdurmak. Salazar katı ekonomik politikalar........

© Şalom