Kurumsal yönetim yapılarının giderek karmaşıklaştığı günümüz iş dünyasında sistem ve süreç denetimi, işletmelerin sürdürülebilirliğinin ve hesap verebilirliğinin temel unsurlarından biri haline gelmiştir. Dijitalleşmenin ivme kazanmasıyla birlikte yalnızca finansal raporlamanın doğruluğu değil, aynı zamanda operasyonel süreçlerin, bilgi sistemlerinin, iç kontrol mekanizmalarının ve uyum faaliyetlerinin bütünsel olarak değerlendirilmesi zorunlu hâle gelmiştir. Bu kapsamda sistem ve süreç denetimi, işletmelerin faaliyetlerini amaç ve stratejileri doğrultusunda yürütüp yürütmediğini, risklerin etkin biçimde yönetilip yönetilmediğini ve süreçlerin kurumsal standartlara uygunluğunu inceleyen çok disiplinli bir denetim alanı olarak ortaya çıkmaktadır.

Söz konusu denetim yaklaşımı; operasyonel süreç denetimi, iç kontrol yapılarının analizi, risk yönetimi faaliyetlerinin etkinliği ve uyum yükümlülüklerinin yerine getirilmesi gibi bileşenlerden oluşur. Uluslararası alanda kabul görmüş COSO İç Kontrol Bütünleşik Çerçevesi ve COBIT (Control Objectives for Information and Related Technology) modeli ise bu değerlendirmelerin metodolojik altyapısını oluşturan temel referanslardır. Çalışmanın amacı, bu bileşenleri bütüncül bir çerçevede ele alarak şirketlerde sistem ve süreç denetiminin kapsamı, önemi ve işlevlerini akademik bir yaklaşımla incelemektir.

Operasyonel Süreç Denetiminin Kapsamı ve İşlevi

Operasyonel süreç denetimi, işletmenin finansal olmayan faaliyetlerinin etkinlik, verimlilik ve ekonomiklik açısından sistematik olarak değerlendirilmesini amaçlar. Bu denetim türü, işletmenin üretim, lojistik, tedarik, insan kaynakları, müşteri ilişkileri veya bilgi teknolojileri gibi operasyon alanlarında süreçlerin tasarımı, uygulanması ve çıktı kalitesini analiz eder.

Akademik literatürde operasyonel denetim; yönetim fonksiyonlarının ve süreç performansının iyileştirilmesine yönelik danışmanlık odaklı bir yaklaşım olarak tanımlanmaktadır. Bu çerçevede denetçiler, yalnızca uygunsuzlukları tespit etmekle kalmayıp aynı zamanda süreçlerin optimize edilmesine yönelik öneriler sunar. Süreç haritalama, performans göstergelerinin incelenmesi, iş akışı analizleri ve kök neden değerlendirmeleri bu alanın başlıca araçlarıdır.

Operasyonel süreç denetiminin fonksiyonları şu başlıklarda toplanabilir:

· Süreçlerdeki darboğaz ve verimsizliklerin tanımlanması

· Stratejik hedefler ile süreç çıktıları arasındaki uyumun değerlendirilmesi

· Faaliyetlerin mevzuata, politika ve prosedürlere uygunluğunun incelenmesi

· Dijitalleşmiş süreçlerde bilgi sistemleri kontrollerinin sağlanması

· Sürekli iyileştirme kültürünün teşvik........

© Hürses