İdarenin, kamu düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla işyerlerini denetlemesi meşrudur. Ancak bu yetkinin kullanımı, işletmelerin ekonomik faaliyet özgürlüğünü ve mülkiyet hakkını ortadan kaldıracak ölçüde ağır ve telafisi güç sonuçlar doğurmamalıdır. İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesi’nin kararında da vurgulandığı üzere, yangın güvenliği gibi kamu yararına dayalı düzenlemeler karşısında dahi işletmelerin faaliyetine son vermek son çare olmalı; öncelikle eksikliklerin giderilmesi için süre tanınmalı ve kademeli yaptırımlar uygulanmalıdır.

Bu konuda, İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 6. İdari Dava Dairesi’nin 09.09.2025 tarihli YD kararı yol gösterici olmuştur:

“Bu durumda, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin Ek-3. maddesinin ve Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğin Geçici 4. maddesinin yürürlüğe girmesinden sonraki süreçte, işbu davaya konu iş yerinde yapılan denetimde itfaiye raporuyla tespit edilen aykırılıkların ve noksanlıkların giderilmemesi halinde, ancak 1608 sayılı Kanun'un 1. maddesi gereğince işletmeciye idari para cezası; ayrıca idarenin öngördüğü ve on beş günden fazla olmayan bir süre kadar işyerinin faaliyetin menine karar verilebileceği; diğer taraftan bu eksiklerin giderilmesi için de davacıya mevzuat gereği 31.12.2025 tarihine kadar süre verildiği anlaşıldığından, doğrudan işyeri ruhsatının iptal edilemeyeceği ve süresiz olarak mühürlenemeyeceği anlaşılmaktadır. Bu itibarla, davacı şirketin işlettiği iş yeri hakkındaki itfaiye raporunun olumsuz gelmesi nedeniyle iş yeri açma ve çalışma ruhsatının iptali edilmesine ilişkin işlemin hukuka aykırı olduğu anlaşılmakta olup, bu işyerinin faaliyet göstermesini engelleyici nitelikte olduğundan telafisi güç veya imkânsız zararlara yol açabileceği sonucuna ulaşılmıştır.”

Hukuki Dayanaklar ve Yorum

Kararda özellikle üç düzenleme birlikte değerlendirilmiştir:

• İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik m.13 ve Ek-3: Yönetmeliğin 13. maddesi, ruhsat verilmesinden sonra yapılan denetimlerde mevzuata aykırılık tespit edilmesi hâlinde öncelikle işletmeye bir defaya mahsus 15 günlük süre verilmesini öngörmektedir. 2020 yılında eklenen Ek-3. madde ise bu sürede eksikliklerin giderilmemesi durumunda, ruhsatın iptali yerine idari para cezası uygulanacağını ve işyerinin en fazla 15 gün süreyle geçici olarak faaliyetten menedilebileceğini düzenlemiştir. Böylece, ruhsat iptali istisna hâle getirilmiş,........

© Hukuki Haber