Tarihe baktığımızda, Azerbaycan ve Türkiye’nin her zaman birbirlerine destek olduğunu görebiliriz. Bu seferki yazım Bakü’nün işgalden kurtuluşuyla ilgili. 15 Eylül, Bakü’nün işgalden kurtarıldığı gündür. 15 Eylül 1918’de, Nuri Paşa liderliğindeki Kafkas İslam Ordusu ve Azerbaycan Kolordusu Bakü’ye girerek şehri Ermeni-Bolşevik işgalinden kurtardı. Bakü’nün işgalden kurtuluşu, Azerbaycan tarihinde devletleşme açısından önemli bir aşamadır.

Mart 1918’den itibaren Bakü, “Sentrokaspi” diktatörlüğü adı verilen Ermeni-Bolşeviklerin kontrolü altındaydı. 28 Mayıs 1918’de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti kurulduğunda Bakü yabancıların elindeydi ve bu nedenle Gence geçici olarak Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin başkenti olarak seçildi. Azerbaycan’ın bağımsızlık ilanı büyük önem taşıyordu. Ancak Azerbaycan’ın bağımsızlığını Bakü olmadan hayal etmek zordu. 28 Mayıs’taki bağımsızlık ilanı, tüm Doğu dünyasında ve tüm Türk dünyasında demokratik ilkelere dayalı yeni bir devletin kuruluşunun habercisiydi. Rus esareti altında yaşayan Türk halkları arasında özgürlük bayrağını ilk dalgalandıran Azerbaycan oldu ve 28 Mayıs, “özgürlüğe kavuşan halk kitlelerinin hürriyet sembolü” oldu. Mehmet Emin Resulzade yazılarında “Bakü olmadan Azerbaycan başsız bir bedendir” diye belirtmişti. Bakü’nün fethi çetin bir görev haline gelmişti.

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti’nin kurulmasının ardından, 4 Haziran’da Batum’da Osmanlı İmparatorluğu ile “Barış ve Dostluk” anlaşması imzalandı. Anlaşmanın ilk maddesi, Azerbaycan ile Osmanlı İmparatorluğu arasında kalıcı barış ve güçlü dostluk ilişkilerinin varlığını öngörüyordu. Anlaşmada ayrıca, gerektiğinde Osmanlı........

© Yeni Ufuk Dergisi