Diğer

05 Ağustos 2025

Son dönemde Resmî Gazete’de yayımlanan bazı kararlar kamuoyunun dikkatini yeniden Cumhurbaşkanı'nın ceza indirimi ya da affı konusundaki yetkisine çevirdi. Bu kararlarda, kasten öldürme, fuhuş, uyuşturucu ticareti, terör örgütüne üyelik gibi ağır suçlardan hüküm giymiş kişilerin cezalarının kaldırıldığı görülüyor.

Bu isimlerin bazıları kamuoyunun hafızasında zaten yer etmiş kişiler. Sivas Madımak Katliamı sanıklarından biri, eşini ya da kızını öldüren kişiler, Hizbullah bağlantılı suçlardan hüküm giymiş failler...

Bunların arasında müebbet hapse mahkûm edilenler de var. Hepsine ortak olan şey ise Cumhurbaşkanlığı kararıyla ceza infazlarının sonlandırılmış olması.

Basında bu kararlar genellikle “özel af” başlığı altında veriliyor. Fakat bu nitelendirme ne kadar doğru? Anayasa bu konuda ne söylüyor? Ve bu yetkinin sınırları var mı?

Anayasa’nın 104. maddesi, Cumhurbaşkanı'nın görev ve yetkilerini düzenlerken şu ifadeye yer veriyor:

“Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle kişilerin cezalarını hafifletir veya kaldırır.”

Bu hüküm, görünürde net bir yetki tanımlaması gibi durabilir. Ancak dikkatle bakıldığında hem lafzi hem de uygulaması bakımından birçok tartışmayı beraberinde getiriyor.

İlk sorun bu yetkinin mahiyetiyle ilgili. 2017 anayasa değişikliğinden önce metinde Cumhurbaşkanı'nın yetkileri sıralanıyor, bunlarında arasında “sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebi ile belirli kişilerin cezalarını hafifletmek veya kaldırmak” sayılıyordu.

Yeni metinde ise “hafifletir veya kaldırır” gibi kesin bir formül kullanılıyor.

Bu küçük gibi görünen fark, anayasa hukukunda oldukça önemli. Çünkü bir düzenlemenin “takdir” mi yoksa koşulları oluştuğunda “yükümlülük” mü içerdiği, uygulamanın yönünü doğrudan etkiler.

Eğer Cumhurbaşkanı'nın, belirli sağlık........

© T24