D. Mehmet Doğan’ın Vefat Yıldönümünde “Kırklara Karışan Hatıralar”
Kendisiyle yetmişli yılların başında Hareket/Dergâh Yayınları’nda tanıştım. Gençlik yıllarımızda ilk yazılarımız Hareket dergisinde, ilk kitaplarımız Dergâh Yayınları’ndan çıktı. Onun, Batılılaşma İhaneti, (1975) benim Tekkeler ve Zaviyeler. (1977)
D. Mehmet Doğan tarafından 07.08.1978 tarihinde Ankara’da kurulan Türkiye Yazarlar Birliği Derneği’ne ne zaman üye oldum? Tam olarak hatırlamıyorum. Ancak kuruluşundan itibaren davet edildiğim faaliyetlerine bazen konuşmacı, bazen düzenleyici bazen dinleyici olarak katıldığımı,1990’lı yıllarda bir dönem Yönetim kurulu üyeliği görevi verildiğini hatırlıyorum. Bilik’teki arkadaşlarımızın yarım yüzyıla yaklaşan bir zaman dilimi içinde istikrarlı olarak yürüttükleri faaliyetlerden biri de tertiplenen sempozyumlar/bilgi şölenleridir. Çok farklı konularda değişik şehir ve ülkelerde gerçekleştirilen söz konusu etkinlikler bugün de devam etmektedir. Türkçenin Uluslararası Şiir Şöleninin 1. si 1992 yılında Bursa’da gerçekleştirilmişti. Doğan’ın o gece otelde, yeni yeni alıştığı bilgisayarda tebliğine son şeklini verirken yaşadığı heyecanın bizzat şahidiyim.
Burada size Türkiye Yazarlar Birliği’nin tertiplediği ilk sempozyumla ilgili bazı hatıralarımı kısaca takdim etmeye çalışacağım, sonra sözü bugüne getireceğim.
Birliğin kurulduğu günlerde bizim cenahta konuşulmaya başlanan konulardan biri de Hicrî 1400’ün, bir diğer ifade ile Hicrî XV. asrın yaklaşması sebebiyle “neler yapabiliriz?” sorusu ile ilgili idi. Yeni bir yüzyıl, yeni bir müceddit, yeni bir hamle… Taze bir umut… Tarih belli: 1 Muharrem 1400, yani 21 Kasım 1979
Kitap ve dergi yayınlayanlar, üniversitede özellikle tarih bölümlerinde görevli olanlar, kültür kuruluşlarına emek verenler söz konusu soru ile az veya çok ilgileniyorlardı. Nitekim bugünden düne doğru bakılınca 1980 ve takip eden yıllarda birçok faaliyet yapılmış, dergiler özel sayılar çıkarırken asra ithaf edilen eserler yayınlanmış, İslâm dünyasının meseleleri bu vesileyle yeniden ele alınıp, farklı açılardan enine boyuna tartışılmıştır. Mesela, Samiha Ayverdi’nin Hicri 1400 için kaleme aldığı kitap Kölelikten Efendiliğe ismini taşıyor. Hekimoğlu İsmail’in Müslüman ve Para adlı kitabının alt başlığı şöyle: Hicrî 15. Asır İçin. Bendenizin Necmeddin Kübra’dan tercüme ettiğim Tasavvufî Hayat isimli eserin ilk sayfasında yayınevinin düştüğü şöyle bir not vardır: “Hicrî 1400’ün manevî değerine…”
Suriyeli Fethi Yeken’in 1981 de basılan ve on sene sonra Türkçesi yayınlanan eserinin adı ise şöyle: Hicrî 14. Asırda Beynelmilel Tuzaklar Karşısında İslâm Alemi.
Diyanet ve Nesil dergilerinin Hicret özel sayılarını hatırlıyorum/saklıyorum.
Yazarlar Birliği de söz konusu etkinlikler çerçevesinde “Hicrî On Beşinci Asrı Kutlama Toplantısı” başlığıyla 29 Mayıs 1982 Cumartesi günü Ankara’da Odalar Birliği Konferans salonunda İlmî Seminer tertiplemişti. Muhsin Mete kardeşim telefonla arayarak bir tebliğ ile katılmamı teklif ettiler. Eyvallah dedim. O günlerde meşgul olduğum konuyu biraz daha geliştirerek sundum. Aynı metin ufak değişikliklerle 1985 tarihinde yayınlanan Tasavvuf ve Tarikatlar Tarihi’ isimli eserinde yer aldı.
Burada sempozyum kelimesinin kullanılmadığına dikkatinizi çekmek isterim. Bu tip toplantılara ne ad verelim, panel mi, seminer mi, sempozyum mu? Yoksa bu yabancı kelimeler yerine daha yerli bir kelime mi bulalım sorusu o gün bugün sorulmaktadır. Birliğin çıkardığı broşürün başlığında “toplantı” kelimesi var, aynı sayfada “ilmi seminer” ifadesi de var. Zamanla sempozyum yerine bilgi şöleninde veya tartışmalı ilmî toplantıda karar kılanlar da oldu.
TYB’nin tertiplediği –bildiğim kadarıyla- ilk sempozyum bu olduğu gibi benim de tebliğ ile katıldığım ilk akademik toplantı budur.
Oturum başkanları, tebliğ sahipleri ve tebliğ başlıklarını elimizdeki efemeradan sıralayalım. Vefat edenleri rahmetle yaşayanları hürmetle analım:
Başkanlar: Yavuz Bülent Bakiler – H. Rıdvan Çongur
Şerafeddin Gölcük (Doç. Dr.) Erzurum İslâmî İlimler Fak. Öğretim Üyesi
Ahmet Debbağoğlu (Dr. İstanbul İ.T.İ.A. Öğretim Ü.)
Süleyman Hayri Bolay (Doç. Dr. A.Ü. İlahiyat F. Öğretim Ü.)
Ahmet Gürtaş (Diyanet İşleri Başkan Yrd.)
Başkan: Prof. Dr. Şaban Karataş
Erol Güngör (Prof. Dr. İ.Ü. Edebiyat Fak. Öğretim Ü.)
Mustafa Kara (Bursa Yüksek İslâm Enstitüsü Öğretim Ü.) [1]
Ahmet Kabaklı (Yazar, Türk Edebiyatı Vakfı Başkanı)
Mehmet Hatiboğlu (Prof. Dr. A.Ü. İlahiyat Fak. Öğretim Ü.)
Tertip Heyeti
Necmeddin Turinay (Genel Sekreter)
Muhsin Demirel (Mali sekreter)
Diyanet İşleri Başkanı Tayyar Altıkulaç ve Merkez Bankası Başkanı Osman Şıklar’ın başarı dileklerini ifade eden telgrafların okunmasından sonra Doğan’ın yaptığı açış konuşmasının son cümlesi şöyle idi: “Sözü kıymetli konuşmacılarımızın........
© İnsaniyet
