"Muhammed Ali’nin nurun görmeğe

On iki İmamların yolun sormağa

Erenlerin divanında durmağa

On iki erkândan rehber isterler

Şah-ı Merdan bir yol kurmuş kuluna

Yola giden rehberinden biline

Gitmek ister isen mü’min yoluna

Din ile imandan rehber isterler"

Teslim Abdal

Kentleşme, Alevi inancının köklerine bağlı geleneksel yapısını dönüştürürken, siyasi müdahaleler ve nefret söylemleri de Alevi kimliğini ve toplumsal barışı derinden etkiledi. Bu süreç, Alevi toplumunun güçlü değerlerinin ve yapılarının değişimine yol açtı. Özellikle kent yaşamı, Alevilerin geleneksel inanç pratiklerini zayıflattı; Cemevlerine katılım azaldı ve Alevi kimliği, Sünni çoğunluk içinde erime tehlikesiyle karşı karşıya geldi.

Köylerde güçlü bir rehberlik görevi üstlenen ve taliplerin saygısını kazanan Anadolu Alevi Ocak Sistemi’nin Dedelik Kurumu da bu değişimden nasibini aldı. Topluluklar arasındaki güçlü dayanışma bağları çözülürken, Dedelik Kurumu'nun zayıflatılmasıyla geleneksel Alevi hukuku erozyona uğradı. Musahiplik ve Görgü Cemi gibi kurumlar işlevsiz hale geldi. Dedelerin yürüttüğü rızalığa dayalı adalet sistemi, yerini devletin resmi mahkemelerine bıraktı. Bu, Alevilerin kendi iç sorunlarını çözme geleneğinden uzaklaşarak devletin merkezci hukuk sistemine yöneltilmesine ve geleneksel toplumsal otoritenin zayıflamasına neden oldu.

***

Kent yaşamında siyasetin Aleviliğe verdiği zararlar, inkar, işgal ve asimilasyon politikalarıyla kendini gösterdi. Siyaset kurumu, Aleviliğin tarihi kültür değerlerinden oluşan inanç anlayışını tanımayarak, cemevlerini ibadethane saymadı. Bunun yerine, Alevi köylerine cami yaptırma, imam gönderme, tekkelere ve dergahlara el koyma ve zorunlu din dersleri gibi politikalarla asimilasyona yöneldi.

Ayrıca, özellikle Kemal Kılıçdaroğlu'nun "Ben Aleviyim" çıkışıyla alevlenen nefret söylemleri, Alevi kimliğini siyasi bir hedef haline getirdi ve toplumda kutuplaşmaya yol açtı. Bu söylemlerde, Alevileri inançları nedeniyle ötekileştiren bir dil kullandı.

***

Kentleşmeyle birlikte oluşan ibadet ve sosyalleşme ihtiyacına cevap vermek amacıyla kurulan Cemevleri, bir süre sonra Alevi sivil toplum kuruluşlarının (STK)........

© HalkTV