Ortadoğu’da ve Türkiye’de birbirleriyle bağlantılı ilerleyen süreçlerde yeni bir evredeyiz. Bölgedeki sancının etkisiyle Türkiye’de bir yıl önce başlatılan süreçte 26 Ekim itibariyle ikinci aşamaya geçildi. 7 Ekim 2023 itibariyle Ortadoğu’da başlayan sürecin ilk aşaması ise 13 Ekim’de geride kaldı. Birbirine paralel ilerleyen her iki süreçte de birinci aşamalar geride kalsa da yeni dönem sancılara gebe. Her iki tabloda da aktörlerin hesapları, beklentileri farklı. Sancının kaynağı da bundan kaynaklı.

İlk aşama: ABD-İsrail ittifakı 7 Ekim 2023 Hamas saldırısı sonrası dünyanın gözleri önünde kanlı bir yol temizliğine kalkıştı. Savaşlarla, bombalarla, saldırılarla bölgede eş zamanlı bir süreç işletildi. Gazze, Lübnan, Suriye, İran ve Irak silah zoruyla hizaya çekildi. Hamas, Hizbullah, Esad yönetimi, Haşdi Şabi devreden çıkarıldı. Yemen ve Katar dahi bombalandı. İran’a açılan 12 gün savaşı Netanyahu ve Trump’ın gözlerini nasıl da karartabileceğini gösterdi. 13 Ekim’deki ateşkeslere rağmen İsrail’in Lübnan’a, Suriye’ye, Gazze’ye saldırıları devam etse de şimdi yeni bir döneme geçildi.

İkinci aşama: Trump’tan Merz’e, Erdoğan’dan Sisi’ye ve Körfez Arap şeyhlerine 20’den fazla liderin katıldığı 29 Ekim’deki Şarm El Şeyh’te imzalanan anlaşmayla başladı. Masa üstünde bir imza olsa da sancılara gebe süreçte çatışmalar, krizler, gerilimler iç içe. “Havuç-sopa stratejisi” devrede. “Yeni Ortadoğu”nun nasıl şekilleneceğiyle ilgili “muktedir aktörler” arasında tam bir uzlaşı sağlanabilmiş değil. Bunun da ötesinde “muzaffer cephe”nin dışındaki aktörlerin varlığı ve direnci istenilen adımların istenilen hızda atılmasının önünde büyük engel. Ancak tüm aktörlerin ağzında "Yeni Ortadoğu" söylemi var. Öyle ki Trump, Gazze anlaşması öncesi İsrail Parlamentosu Knesset'te yaptığı konuşmada, "yeni bir Ortadoğu'da tarihi bir şafak" yaşandığını ilan etti.

'Yeni Ortadoğu' bir ABD projesi: Yeni Ortadoğu denilen meftun bir Amerikan ve de İsrail projesi. ABD’nin inşa etmek istediği "yeni düzen" kendisinin ve İsrail çıkarlarını önceleyen dikensiz bir Ortadoğu projeksiyonundan ibaret. İsrail’e ve kendi çıkarlarına engel olarak görülen İran, Hamas, Hizbullah gibi aktörlerin devre dışı bırakıldığı, İsrail ve ABD’nin kurduğu düzene biat eden bir bölgesel tasarım söz konusu. ABD emperyalizmi Hint-Pasifik seferine çıkarken Ortadoğu’nun........

© Birgün