Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın Eylül 2025’te yaptığı açıklama ile yazıya başlayayım: “2023 - 2024 yılları içerisinde EYT’nin tam maliyeti 844 milyar TL. Bu yıl ise 1,2 trilyon. Her yıl katlanarak artacak…” EYT’nin yükü ve maliyeti üstüne sık sık benzer iddialar gündeme geliyor. Bu yazıda yeni yayımlanan resmî verilerle bu iddiaların ne kadar kof olduğunu ele alacağım.

Ancak sık tekrarlanan “EYT yük oldu” safsatası, resmî verilerle bir kez daha çöktü. Dillere pelesenk olan bu iddia, yeni yayımlanan Cumhurbaşkanlığı SBB verileriyle çürütüldü. Bilindiği gibi sosyal güvenlik alanında yıllardır pek çok hatalı ve geçersiz iddia tekrarlanıp durur. Geçmişte sosyal güvenliğin “kara delik” olduğu iddia edildi; emeklilik yaşının çok düşük olduğu ve Batı ülkelerinde dört çalışana bir emekli düştüğü iddia edildi.

Son zamanlarda en çok tekrarlanan safsatalardan biri de Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili 2023 yılında yapılmak zorunda kalınan düzenlemenin ekonomiye büyük maliyet olduğu, bütçe açıklarını artırdığı şeklindeki safsatadır. Bu gerçek dışı iddia, resmî verilerle bir kez daha çöktü. Bunun ayrıntılarını ele alacağım ama önce kısa bir özet: AKP yöneticileri EYT konusunda ne demişlerdi, sonra ne yaptılar?

Bilindiği gibi AKP, yıllardır talep edilen EYT düzenlemesine şiddetle karşıydı. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan, 16 Kasım 2019’da yaptığı konuşmada EYT düzenlemesine şiddetle karşı çıkıyor ve şöyle diyordu:

“Tutturmuşlar EYT… Niçin erken emeklilik? Bırakalım, ne zaman emekli olması gerekiyorsa o zaman olsun.

İskandinav ülkelerinin hepsi erken emeklilik sistemiyle battı.

Bu hesap kitap işi, milletimin zararına olan bir şeye seçimi kaybetsek de yokum.

Arkadaşlarıma söylüyorum, beni bu işlere teşvik etmeyin. Biz popülizm yapmayacağız.”

AKP Sözcüsü Ömer Çelik de 18 Kasım 2019 tarihli açıklamasında “EYT’nin ülkeye maliyeti vardır… Altından kalkılacak bir maliyet değildir” diyordu.

Ancak Mayıs 2023 seçimleri yaklaştıkça işin rengi değişti. Artan EYT mücadelesi ve baskısı sonucunda AKP, seçimleri kazanmak için EYT düzenlemesini kabul etti. Erdoğan, 28 Aralık 2022’de yaptığı açıklamada “Yaklaşık 2 milyon 250 bin vatandaşımız emekli olacak… Emeklilik hakkının kullanılmasında yaş sınırı uygulanmayacak” diyerek EYT düzenlemesini duyurdu.

Dönemin ilgili bakanları çeşitli maliyet hesapları yaptılar. Bu maliyet hesapları giderek şehir efsanesi hâlini aldı.

Dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, 14 Ocak 2023’te “EYT düzenlemesinin maliyetinin 120–200 milyar lira arasında…” olduğunu açıkladı. Kısa bir süre sonra dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 2 Şubat 2023’te yaptığı açıklamada EYT ile ilgili maliyetin 2023 için 255 milyar TL olarak hesaplandığını, “31 Aralık’ta EYT’nin bu yılki yükünün kasaya konduğunu” söyledi.

EYT ile ilgili kanun, Mart 2023’te seçim öncesinde yürürlüğe girdi. Düzenlemeden yaklaşık 2,2 milyon kişi yararlandı. Bıçak sırtı olan Mayıs 2023 seçimlerinde EYT düzenlemesinin kritik rolü oldu. AKP yöneticileri, seçimi kazandıran bu düzenlemeyi sonra öcü olarak ilan ettiler.

Mehmet Şimşek (1 Temmuz 2024): “EYT’nin 2024 yılı yıllık maliyeti 724 milyar TL… Neredeyse millî gelirin %2’sine yakın.”

Mustafa........

© Birgün