2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Yasası Teklifi, 2024 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Yasası Teklifi ile Sayıştay raporlarının TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'ndaki görüşmeleri 23 Ekim 2025 günü Cumhurbaşkanı Yardımcısı tarafından yapılan sunumla başladı. Bu yıl da tartışmaların ilk gündemi Anayasa’nın 161. maddesindeki “Cumhurbaşkanı bütçe kanun teklifini, malî yılbaşından en az yetmişbeş gün önce Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar,” hükmünün ihlal edildiği üzerinden başladı. Anayasa’nın aynı maddesindeki diğer bir hükme göre, Komisyon tartışmalarının 55 gün içinde tamamlanması gerekiyor.

28 Kasım’da tamamlanması planlanan programda Sağlık Bakanlığı bütçe teklifi tartışması 21 Kasım’da diğer bakanlık ve kamu kurumlarında olduğu gibi, bakan tarafından yapılacak sunumun ardından gerçekleşecek. Kamuoyu, bütçe teklifinde yer alan cetvellerdeki sayısal bilgiler dışında, Bakanlığın faaliyetleriyle ilgili birçok bilgiye o sunum aracılığıyla ulaşma olanağı bulacak. En azından önceki yıllarda öyleydi. Sunum materyalleri üzerinden daha fazla bilgiye ulaşmak mümkün olabiliyordu. Örneğin, Sağlık Bakanlığı’nın “Yurt Dışı Hastaneler Birimi” web sayfası en son 15 Haziran 2020 tarihinde güncellenmiş. Aktif olan sayfaya beş yıldan daha fazla bir süre geçmesine karşın, Sağlık Bakanlığı yetkilileri ilgi göstermemiş. Sayfa neredeyse bomboş. Bakanlığın hangi ülkede, kaç hastane işlettiğiyle, hastanelerin yatak ve emek gücü kapasitesiyle ilgili herhangi bir bilgi bulunmuyor. Bu ve benzer bilgileri genellikle sadece Bakan’ın Komisyon sunumlarında öğrenebiliyoruz.

Sağlık Bakanlığı için 2026 yılında önerilen bütçe (1 trilyon 474 milyar 947 milyon 780 bin TL) merkezi yönetim bütçesi toplamının yüzde 6,8’ini oluşturuyor. Sağlık Bakanlığı bütçesinin genel bütçe içinde payı 2024 yılında yüzde 6,6; 2025 yılında yüzde 6,9’du. Bu haliyle Sağlık Bakanlığı bütçesinin genel bütçe içindeki payında 2025 yılına göre binde birlik bir gerileme söz konusu.

Bakanlığın 2025 yılı bütçe teklifi 1 trilyon 20 milyar 317 milyon 291 bin TL idi. Buna göre, 2026 yılı bütçe teklifinde 454 milyar 630 milyon 489 bin TL’lik, neredeyse yarı yarıya denebilecek şekilde, yaklaşık yüzde 44,55’lik bir artış söz konusu gibi görünüyor. Bununla birlikte, TÜİK tarafından tüketici fiyat indeksi (TÜFE) 12 aylık ortalamalara göre değişim oranı Eylül 2025 tarihi itibarıyla, yüzde 38,26 olarak açıklandı. Söz konusu yıllık enflasyon oranı dikkate alınırsa 2025 yılı bütçesindeki artışın 390 milyar 373 milyon 395 bin 537 TL’lik bölümünün enflasyon tarafından eritildiği gerçeğinden hareketle, 2026 yılı bütçe teklifinin enflasyondan korunmuş haliyle (2025 Eylül ayı fiyatlarıyla) 1 trilyon 81 milyar 574 milyon 384 bin 463 TL olduğu görülmektedir. Bu durumda Sağlık Bakanlığı 2026 yılı bütçesi için 2025 yılına göre önerilmiş olan artış yüzde 44,6 değil, yalnızca yüzde 6,0’dır.

İçişleri Bakanlığı Göçmen Daire Başkanlığı ve TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verileri dikkate alındığında, 2026 yılında Türkiye’de “kalıcı” olarak yaşayacakların sayısının tahmini olarak yaklaşık 91 milyon 291 bin 671 kişi olduğu hesaplanmaktadır. Buna göre, 2026 yılı Sağlık Bakanlığı bütçesinden kişi başına sadece toplam 16 bin 335,3 TL ayrıldığı görülmektedir. Bakanlık bütçesinden sağlık emekçilerine ödenecek maaş ve ücretlerle SGK devlet primi gideri ödemeleri çıkarıldıktan sonra, doğrudan sağlık hizmetlerine harcanmak........

© Bianet