Heidelberg Sanat, Edebiyat ve Hafıza Kolektifi tarafından 17-19 Temmuz tarihlerinde Almanya’nın bilim kenti olarak anılan Heidelberg’de düzenlenen “Hrant Dink – Musa Anter: İki Ses, Tek Hafıza” başlıklı etkinlik, gazetecilik, toplumsal hafıza ve direniş temalarını bir araya getirdi.

Etkinlik, Kürt ve Ermenilerin bastırılmış anlatılarını görünür kılmayı, ifade özgürlüğü ve kültürel direniş için sınır ötesi bir diyalog alanı kurmayı hedefledi.

Collegium Academicum’da gerçekleşen programa gazeteciler Fehim Işık, Abdurrahman Gök, Rober Koptaş’ın yanı sıra insan hakları savunucusu Eren Keskin ve siyasetçi Hişyar Özsoy da katıldı. bianet editörü Tuğçe Yılmaz da hafıza haberciliğine dair konuşmasıyla etkinlikte yer aldı.

Üç gün süren konferansta; barış gazeteciliği, Türkiye ve Kürdistan’da gazeteciliğin güncel sorunları, diaspora gazeteciliği ve hafıza haberciliği gibi konular ele alındı.

Türkiye’deki gazeteci ve insan hakları savunucularının büyük bölümü, haklarında uygulanan “yurt dışı çıkış yasağı” şeklindeki adli kontrol tedbirleri nedeniyle etkinliğe fiziken katılamadı.

Programın ilk gününde iletişim bilimci Kerem Schamberger “Kürdistan’da Gerçeğin Peşinde”, sanatçı Hogir Ar “Sanatçı Anlatıcı mıdır, Tanık mı?”, gazeteci Kamal Chomani ise “The Power of Words” başlıklı sunumlarıyla hafızayı, tanıklığı ve gazetecilik etiğini ele aldı. Ardından sosyolog Bülent Küçük, “Sol Hafızayı Dekolonize Etmek” başlığıyla Türkiye solunun Kürt meselesiyle ilişkisine dair tarihsel bir çerçeve çizdi. Sosyolog Rosa Burç, hafızayı bir varoluş kanıtı olarak ele alırken, DEMOS Araştırma Kolektifi’nden Ruken Ay Aydın ve Aygün Uğur Saltık toplumsal cinsiyet perspektifiyle barış sürecine dair katkılar sundu.

Etkinliğin ikinci gününde diaspora gazeteciliği ve hafıza odaklı habercilik ön plandaydı. Gazeteci Dilan Karacadağ “Diasporada Kürt Gazeteciliği”ni, bianet editörü Tuğçe Yılmaz ise “Kayıt Altında: İfade Özgürlüğü ve Gazeteciliğin Belleği” başlıklı sunumuyla hafıza haberciliğinin güncel koşullarını aktardı. Rober Koptaş, Ermenice basının susturulma tarihine ışık tutarken, Fırat Akman Sur’daki toplumsal ve mekânsal hafıza üzerine konuştu. Gün, sanatçı Marina Papazyan’ın güncel sanat perspektifiyle hazırladığı “Hafıza Kültürü Üzerine Notlar” sunumuyla sona erdi.

Üçüncü gün, Ümit Kıvanç’ın “Memory Too Low for Words” ve Fatma Çelik’in “Gündem” adlı kısa filmlerinin gösterimiyle başladı. Ardından Musa Anter’in oğlu da olan gazeteci Dicle Anter, “Gerçeğin Bedeli: Kürt Gazetecilere Yönelik Şiddet ve Hukuksuzluk” başlığıyla kişisel tanıklığını paylaştı. Gazeteciler Fehim Işık ve Abdurrahman Gök, Kürt coğrafyasında habercilik yapmanın zorluklarına dikkat çekti. Yönetmen ve gazeteci Sedat Yılmaz barış gazeteciliği üzerine deneyimlerini aktarırken, İkram Oğuz Kürt gazeteciliğinde dil politikalarına dair sunum gerçekleştirdi. Etkinlik, İnsan Hakları Derneği Eş Genel Başkanı Eren Keskin’in “Aynı Kaynaktan Yükselen İki Ses: Mûsa Anter ve Hrant Dink” başlıklı konuşmasıyla son buldu.

Etkinlik boyunca sanatçı Hogir Ar’ın “Hafızanın Biçimleri” başlıklı sergisi de açık kaldı.

Konferansta sunumların ardından gerçekleşen soru-cevap bölümlerinde “Barış Süreci” ve gazetecilerin bu süreçteki rolü de öne çıktı. Yaklaşık 20 konuşmacının yer aldığı etkinlik boyunca 400’den fazla kişi konferansı takip etti.

Katılımcılar, Türkiye’de barışın toplumsallaşması için Anter ve Dink’in miras bıraktığı hakikat odaklı gazetecilik anlayışının güçlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Musa Anter (Apê Musa)

Kürt gazeteci ve edebiyatçı. “İleri Yurt”, “Şark Postası” ve “Dicle-Fırat” gibi yayınlarda yazılar kaleme aldı. Kürt kimliği ve hakları üzerine yürüttüğü mücadele nedeniyle defalarca tutuklandı. Yaşamı boyunca toplam 11,5 yıl hapis yattı. 20 Eylül 1992’de Diyarbakır’da düzenlenen bir suikast sonucu öldürüldü. 1917’de Mardin’in Nusaybin ilçesinde doğdu.

Hrant Dink

Ermeni gazeteci ve yazar. Agos Gazetesi'nin kurucularından biri ve genel yayın........

© Bianet