Önceki gün Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü'nde dinlediğimiz tabloyu tek cümleyle özetlemek mümkün:

İstanbul’un bir sonraki büyük depreminde saniyeler hayat kurtaracak ve o saniyeleri uzatmanın yolu, erken uyarı ile deniz tabanı izleme yatırımlarını artık ertelememekten geçiyor.

6 Şubat depremlerinin acı can kayıplarının yanında ortaya çıkardığı yaklaşık 100 milyar dolarlık maliyet, “saniye” ile “ekonomik fatura” arasındaki bağı hepimize acı biçimde hatırlatıyor.

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE) Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel’in “Marmara Bölgesi Pilot Deprem Erken Uyarı Sistemi Çalışmalarındaki Gelişmeler” sunumu, bir teknoloji tanıtımı değil; İstanbul’un risk yönetimi kapasitesinin fotoğrafıydı.

Tez net: Erken uyarı sistemi, İstanbul depreminde yalnızca can güvenliğini değil, kentin ekonomik sürekliliğini de koruyacak stratejik bir altyapı ve bu altyapının tamamlanması için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın verdiği talimat ve destek kritik eşik.

Birinci argüman: Saniyelerle ölçülen fark, milyonlarla ölçülen kaybı azaltır.

Deprem Erken Uyarı (EEW) sistemi, hasar yapıcı sarsıntılar hissedilmeden saniyeler önce uyarı üretebilen bir mekanizma. Teknik tarafı basitçe şöyle:

Depremde önce gelen, daha hızlı ve zararsız P dalgaları algılanıyor; bu veriler işlenerek yıkıcı S dalgaları gelmeden uyarı veriliyor. Bu uyarı, “birkaç saniyede ne yapılabilir ki?” sorusunun cevabını otomatik senaryolarla dolduruyor:

Tren/metro hatlarının durdurulması, gaz vanalarının kapanması, elektrik hatlarının izole edilmesi, hassas makinelerin kapatılması, acil çıkış kapılarının açılması..

Manuel tarafta da kurum protokollerinin devreye girmesi, arama-kurtarmanın konumlandırılması, okullar ve hastanelerde tahliyenin başlatılması gibi kritik adımlar var.

İstanbul ölçeğinde bu, can kaybını azaltmanın yanında, ikincil afetleri ve üretim-hizmet........

© Yeni Birlik