Kahraman arıyorsan: Çengiçler!

AYHAN DEMİR

Osmanlı ve Bosna tarihinde önemli bir yere sahip olan Çengiçlerin bilinen ilk ecdadı, Akkoyunlu hanedanından Melik İsfendiyar Bey’dir. İsfendiyar Beyin ocağı ve memleketi, Mardin ve Diyarbakır taraflarındaki Egil bölgesidir.

1518 yılında Yavuz Sultan Selim, şark fütuhatı esnasında Akkoyunlu devletini zapt ettiğinde, Egil’i de hâkimiyeti altına aldı. İsfendiyar Bey veya halefi, Osmanlı Devletine tabi oldu. Bölgenin fethi sonra Ankara yakınlarındaki Çankırı’ya nakledildiler.

İsfendiyar Beyin neslinden Karaosman, 16. yüzyılın ikinci yarısında, Çankırı’dan Hersek Sancağına nakil oldu. Yerel halkın, “Çankırı’dan gelenler” anlamına gelen “Çankırıliç” diye hitap ettiği Çankırılı-zadeler, sonradan Çengiç-zadeler soyadını almışlardır. Karaosman’ın vefatından sonra geride kalan üç oğlundan gelen bütün Çengiçler doğmuştur.

Çengiçlerin Anadolu’dan Bosna’ya uzanan öyküleri kahramanlık, dirayet ve sadakat sayfalarıyla doludur. Türk ırkından gelen Çengiç Beyleri, Bosna’daki ilk yurtları olan Foça kadılığındaki Zagorye bölgesindeki Boriya köyünde yerleşmişlerdir.

Çengiçler, zamanla kollara ayrılıp, bu bölgedeki birçok köyde ocak ve kuleler yaptırarak, yurt kurmuşlardır. 17. yüzyılın sonuna doğru bir kolları Ratal’da yerleşmiştir. 18. yüzyılın başlarında ise Podrinye bölgesinde ve Ustikolina kasabasında, sonradan Foça, Vişegrad kasabalarında ve Bolyaniçi yani Taşlıca kazasındaki Bolanişi köyünde yerleşmişlerdir. 19. yüzyılın başlangıcında Çengiçler, Zagorye bölgesinde bulunan Boriya, Yeleşça, Kuta, Myehovina, Hotovliye, Zelumiçi ve Vihoviçi’de meskûn bulunuyorlardı. Nihayetinde, Gatsko ovasında ve Saraybosna şehrinde yerleşmişlerdi.

Bosna’da Çengiçlerin ismi ilk defa, 1637-40 yılları arasında yazılan; Teşne kadılığı evkafının gelir-giderlerinin ve yetim paralarının kaydolduğu defterde........

© Yeni Akit