8 Ağustos 2025’te Beyaz Saray’ın Doğu Odası’nda düzenlenen törende, ABD Başkanı Donald Trump, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan bir araya geldi. Bu zirve, Güney Kafkasya’da uzun süredir beklenen diplomatik kırılma noktası olarak kayda geçti. Trump, imzalar atılırken şu ifadeyi kullandı:

“Bu, sadece iki ülkenin değil, bütün bir bölgenin geleceğini değiştirecek bir adım.”

Aliyev, “Dört yıldır beklediğimiz çözümü Washington’da bulduk” sözleriyle sürecin önemini vurgularken, Paşinyan “Bulunduğumuz bölge artık korku duygusu yerine fırsatla anılacak” dedi.

Anlaşma, sadece Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki düşmanlığı “sonlandırmayı” değil, aynı zamanda ABD’nin bölgeye dönüşünü ilan etmesini de sağladı.

Hatırlayalım; barışa giden süreç aslında, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı ile başladı. Azerbaycan, bu savaşta 30 yıllık statükoyu yıktı ve Karabağ’ın büyük kısmını geri aldı. 2021–2023 arasında sınır hattında düşük yoğunluklu çatışmalar sürdü. 2023’teki Hadrut krizi, umutları zayıflatırken Moskova’nın arabuluculuğu etkisizleşti. Rusya’nın Ukrayna Savaşı’na odaklanması, bölgede “arabuluculuk boşluğu” yarattı. Bu boşluğu önce Türkiye ardından ABD doldurdu ve Trump yönetimi, Aliyev ile Paşinyan’ı Washington’a davet ederek süreci hızlandırdı.

Zengezur Koridoru, Ermenistan’ın Syunik bölgesinden geçerek Azerbaycan’ın batısındaki Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti’ni ana karaya bağlayacak. Bu hat Osmanlı döneminde de Anadolu ile Güney Kafkasya arasındaki stratejik geçiş noktasıydı. Sovyet döneminde ise Moskova’nın kontrolünde bir iç bağlantı hattıydı. Bugün Türkiye–Kafkasya–Orta Asya–Çin hattının lojistik sürekliliğini sağlayacak “Orta Koridor”un yeni halkası. Çoğu bölge uzmanına göre Zengezur yalnızca bir transit yolu değil; ittifakların fiziksel garantisi.

Anlaşmanın Maddeleri ve Tarafların Kazançları

Washington’da imzalanan mutabakata göre:

1. Ermenistan, Zengezur Koridoru üzerindeki egemenliğini koruyacak.

2. Geliştirme ve işletme haklarını 99 yıllığına ABD’ye kiralayacak.

3. Koridorun güvenliği ABD ile taraf ülkelerin iş birliğine bağlandı. Ancak bölgeye “koruma amaçlı” ABD askeri konuşlanacak mı, bu henüz belli değil. (Ermenistan gümrük işlemleri gerçekleştirecek, bunu nasıl yapacağı daha sonra detaylandırılacak)

4. ABD, Ermenistan’a 5 milyar dolarlık altyapı ve teknoloji yatırımı........

© tv100