Türkiye için bir “hata” – yeniden değerlendirilmeden!

Benjamin Weber, Tarafından hazırlanan röportaj ARD( Alman Radyo ve Televizyonu) studiosu İstanbul.

Yetmiş yıl önce, İstanbul’daki Rum azınlık şiddetli ayaklanmaların kurbanı olmuştu. Pogrom, etkilenenlerin zihninde derin bir iz bırakmasına rağmen, Türk tarafı bu olayla ilgilenmedi.

Elizavet Kovis, Atina’daki dairesindeki kanepede oturuyor. Balkonun ötesinde deniz parıldıyor. Oturma odasının duvarındaki büyük fotoğraflar, İstanbul’daki Sultanahmet Camii ve Ayasofya’yı gösteriyor. Orada doğmuş, İstanbullu bir Rum. Elizavet, 1955 pogromuna küçük bir çocukken tanık olmuş.

“O zamanlar dört katlı bir binanın en üst katında yaşıyorduk,” diyor. “Türk komşularımızın bütün gece bizimle kaldığını ve annemin durmadan kahve yaptığını hatırlıyorum.” Hâlâ küçüktü ama uyumasına da izin verilmiyordu. “Büyükannem pencerede duruyordu, dışarıda bir kilise yanıyordu ve ağladığını hatırlıyorum.”

Ölümler, yaralanmalar ve yıkımlar

6 Eylül 1955’te, Kıbrıs adası üzerindeki çatışma ve Atatürk’ün doğum yerine yapıldığı iddia edilen bombalı saldırının etkisiyle, çok sayıda gayrimüslimin yaşadığı sokaklarda yürüyen Türk-Müslüman bir kalabalık, balta ve demir çubuklarla azınlık gruplarına ait ev ve dükkanları hedef aldı.

Öncelikle Rumları, ayrıca Ermenileri ve Yahudileri hedef aldılar. Saldırganlar camları kırdılar, dükkanları ateşe verdiler, kiliselere ve mezarlıklara zarar verdiler, dövdüler, tecavüz ettiler ve yağmaladılar.

Polis müdahale etmekte büyük ölçüde başarısız oldu. En az 15 kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı. Dahası, öfkeli kalabalıklar 4.000’den fazla işletmeyi ve 1.000’den fazla evi yerle bir etti.

Devlet eliyle pogrom

Daha sonra saldırganların çoğunun ülkenin diğer bölgelerinden İstanbul’a getirildiği ortaya çıktı. Bugün, pogromu devletin organize ettiği kanıtlanmış kabul ediliyor. Dilek Güven de buna inanıyor. Türk-Alman akademisyen, olayları kapsamlı bir şekilde araştırdı: “İstanbul ekonomik bir metropoldü ve ekonomik güç esasen hâlâ Rumların elindeydi.” Güven’e göre, pogromların nedenlerinden biri de buydu.

Bir diğeri: Osmanlı İmparatorluğu’nun çok etnikli devleti çöktükten sonra,........

© Turkish Forum