**
Kodlanan Gelecek: İnsan mı, Esaret mi? başlıklı yazımızda¹, teknoloji devlerinin kodlanan bir geleceği inşa ettiğini, insanlığın özgürlük ile esaret ikilemi arasında savrulduğunu belirtmiştik. Küresel dönüşümün tam ortasındayız; gelişmeleri izlemek zorundayız.

Türkiye bu kaçınılmaz yarışta nerede duruyor? İnsanlığın özgürlük umudunu taşıyor mu, yoksa dijital esaretin yeni bir halkası mı örülüyor?

Ve,
Her şey görülebilir mi? Görülüyorsa kimin gözünden? sorusu, artık edebi bir metafor değil; hayatımızın ortasına yerleşmiş bir hakikat...
2003’te Peter Thiel ve Alex Karp tarafından kurulan Palantir Technologies şirketi, adını Yüzüklerin Efendisi’ndeki “her şeyi gören taş”tan almış. CIA’in yatırım kolu In-Q-Tel’den destekle doğan şirket, Gotham, Foundry ve Apollo platformlarıyla devletlerden şirketlere, savaş alanından uzaya kadar veri kontrolü sağlayan küresel gözetim imparatorluğuna dönüşürken, adı gibi bizi izliyor: Savaş alanında, hastane koridorlarında, şehir meydanlarında…

Deyim yerindeyse, "Ayının inine saklansan bile, o veri gözü seni buluyor."

Gotham Platformu: CIA, FBI ve Pentagon gibi kurumlar, terörizmden savaş stratejilerine kadar veri analizi için kullanıyor. ICE ile göçmen takibi anlaşması ise “dijital pranga” tartışmalarını alevlendiriyor.
Foundry Platformu: Morgan Stanley, Airbus gibi devler, iş süreçlerini optimize ediyor. NHS ile hasta verisi analizi de “Veri kimin elinde?” diye sorduruyor
Apollo Platformu: Uzay projelerinde kullanılıyor. ABD Uzay Kuvvetleri ile iş birliği ise “galaksi korkusu”nu somutlaştırıyor ki, Palantir, kurulduğu günden beri istihbarat, savunma, sağlık ve uzay gibi hayati alanlarda devletlerin ve şirketlerin “dijital beyni” olmuş!...

Dünyada yeni bir dönem mi?

ABD;
Pentagon’un Maven projesiyle yapay zeka, savaşta “süper silah”a dönüşürken, ICE ile göçmen takibi de, bireyleri dijital zincire vuruyor. Aynı zamanda etik tartışmalar da sürüyor: AI Güvenlik Zirvesi gibi platformlar, regülasyon arayışında.

İngiltere;
NHS ile Palantir anlaşması, sağlık verilerinin mahremiyetini tartışmaya açmış. 2023 AI Safety Summit ile etik çabalar sürse de Palantir’in askeri geçmişi güveni sarsıyor.

Çin;
Sosyal kredi sistemiyle vatandaşlarını sürekli izleyen, puanlayan ve davranışlarını bu puanlara endeksleyen Çin, açık bir dijital pranga uyguluyor. Baidu ve devlet destekli AI platformları, bireyi bir veri puanına indirgiyor. İşte, bu Otoriter kontrol, “pranga” metaforunu ete kemiğe büründürüyor.

Suudi Arabistan;
Neom projesinde Palantir ile çalışıyor, veri analitiği geleceğin şehirlerini şekillendiriyor.

Ukrayna;
2022’de CEO Alex Karp, Zelensky ile görüşerek Gotham platformunu devreye soktu. Palantir, savaşta hedef belirlemeden mülteci yerleştirmeye kadar birçok alanda aktif:

Uydu görüntüleri ve drone verileriyle hedef analizi,AI tabanlı mayın temizleme planlaması,savaş suçlarının belgelenmesi,eğitim altyapısının dijitalleştirilmesi vb.

Ukrayna, belki de Palantir’in hayat kurtaran........

© Toplumsal