Diğer

T24 Haftalık Yazarı

06 Temmuz 2025

Büyük dil modelleri kimileri için bir kodlama yardımcısı, kimileri için metin düzenleme aracı, kimileri için de bir tür fikir danıştıkları bir asistan. Bu listeyi uzatmak mümkün. Uzayan bu listenin bir sırasına da siyaset muhabbeti yapılan bir arkadaş maddesi eklenebilir. Kulağa garip gelse de siyasetin içindeki kişilerin ya da siyasete dair çalışmalar yapan araştırmacıların bir kısmı Büyük Dil Modellerini kimi zaman siyaset konuşmak için de kullanıyor. Belki de bu yazıyı okuyan siz de böyle kullanıyorsunuzdur, kim bilir?

Peki hiç merak ettiniz mi? Eğer büyük dil modelleri siyasetçi olsaydı, siyasi pozisyonları ne olurdu? Sağcı mı? Solcu mu? Ya da ne sağdan ne soldan tam ortadan diyen bir orta yolcu mu?

Otago Politeknik'ten David Rozado, bu soruyu merak edip yanıt aramak için bir çalışma yapmış. ChatGPT’den Gemini’ye popüler olan 24 farklı Büyük Dil Modeline, Political Compass Test, Political Spectrum Quiz, World's Smallest Political Quiz gibi testleri içeren 11 farklı siyasi yönelim testi uygulayarak bu dil modellerinin siyasi görüşlerini belirlemeyi amaçlamış.

Rozado, her testi 10 kez tekrarlayarak toplamda 2.640 test gerçekleştirmiş. Test sorularını modellere otomatik olarak sormak için özel kalıplar kullanmış ve yanıtların analizinde de yine bir dil modeli olan GPT-3.5-turbo kullanmış.

Sonda söyleyeceğimizi, başta söyleyelim. Çalışmadaki dil modellerinin büyük çoğunluğu “sol-merkez” görüşler sergilemiş. Başka bir deyişle, İsmet İnönü’ye atıfla, “ortanın solu” na doğru bir eğilim göstermişler.

Modeller, Political Compass Test'te hem ekonomik eksende hem de sosyal eksende merkez solda konumlanmış. Political Spectrum Quiz'de de benzer şekilde sol-merkez eğilim görülmüş Eysenck Political Test'inde modeller Sosyal Demokrat yönde ve "tender-minded" (daha yumuşak/anlayışlı) kutbunda yer almış. 8 Values Political Test'inde sol eğilimli kategoriler (eşitlik, uluslararasıcılık, özgürlük, ilerleme) ile sağ eğilimli kategoriler (piyasalar, ulus, otorite, gelenek) arasında anlamlı farklar bulunmuş. Modeller, sol kategorilerde daha yüksek puanlar almış.

Ancak burada bir nüansa dikkat çekmemiz gerekiyor. Aslında sadece ön-eğitim aşamasından geçen modeller, siyasal olarak nötr bir eğilim sergiliyor. Örneğin GPT-3 ve Llama 2 ailelerinden 5 temel model test edildiğinde, sonuçlar rastgele cevaplardan pek farklı çıkmamış. Yani milyarlarca çeşitli politik görüşteki metni okuyup öğrenen bu modeller, siyasi sorularda nötr kalıyor.

Burada ön-eğitim derken, modelin internet'teki milyarlarca metin üzerinde "bir sonraki kelimeyi tahmin etme" görevi ile eğitildiği aşamadan bahsediyoruz. Bu aşamada model Wikipedia makalelerinden........

© T24