Devletin dini adalettir, devletin aklı merhamettir, devletin malı Cengiz’dir ya da Mehmet’tir gibi hezeyanların geldiği nokta, devletin ahlâkı olmaz yargısıdır. Oysa tüm bu sayılanlardan sadece ahlâk, bir organizasyon için olmazsa olmazdır. Gayrısı insan ve eylemlerine müstenit erdemlerken, ahlâk maddenin dahi tabiatını, işlevini, mahiyetini belirler. Diğer yandan pervasızca kavramların içinden geçenler, tıpkı adalet, akıl, vicdan, merhamet gibi ahlâkı ya da ahlâksızlığı izafe edecek şahıslar aranır. Bulmak için değil, bir başka yalanı pekiştirebilmek için… Dolayısıyla bulamaz. Yalan söyleyen tarih hiç utanmadığı, utanmayacağı gibi eylediğini inkâr eden, vaatleri ve beyanları boş çıkan, yalanla iştigal eden herhangi bir egemen de utanmaz. Daha doğrusu artık hiç utanmadan, çekinmeden, yüzü kızarmadan yalan söyler.

Devlet diye anılan organizasyonların aklı olmaz. Akılsızdır. Zira akıl insana has kılınan bir melekedir. İnsan elinden çıkan, insan ürünü olduğu kabul edilen, insan marifetiyle oluşan herhangi bir eserde akıl aranmaz. Daha doğrusu üretim istidadı ve imkânı verilen insan evladı, ne mücessem olarak akıl, ne de donanımı akıl olan bir nesne ortaya çıkaramaz. Kurduğu bir yapıdan, o yapının işleyişinden akıl ummak, bir de o aklın işlevselliğini düşünmek gülünçtür. E yapay zekâ neyin nesidir diye düşünen olursa o, insan aklıyla benzeşim dahi göstermez. Hani doksanlı yılların sonunda Deep Blue adı verilen bilgisayarın Garry........

© Milli Gazete