Bilgehan Uçak yazdı: Tarımın sorunu “zirai don” mu?
Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, 2025’in üçüncü Enflasyon Raporu sunumunda bu seneki gıda enflasyonunun sebeplerinden biri olarak zirai donu göstermiş:
“Gıda grubunda, zirai don hadisesine rağmen enflasyonda yavaşlama görüyoruz. Zirai don, meyve fiyatlarını yılın ilk yarısında olumsuz etkilese de sebze fiyatlarındaki olumlu seyir bu durumu kısmen dengeledi.”
Karahan şöyle devam ediyor:
“Bu dönemde diğer gıda grubundaki yavaşlama da destekleyici oldu. Gıda fiyatlarında iklim koşulları etkili olmaya devam ediyor. Son aylarda artan sıcaklıklara paralel olarak bazı bölgelerde kuraklığın belirginleştiğini görmekteyiz. Bitkisel üretim tahminleri gerek zirai don hadisesi gerekse artan sıcaklıklara bağlı olarak rekolte kayıplarına işaret etmekte. Belirginleşen kuraklığın önümüzdeki dönemde gıda fiyatları üzerinde yukarı yönlü riskleri artırdığını değerlendiriyoruz.”
Karahan’ın bu sözlerinin yanlış olmadığını ama esas sorunu perdelemekten başka bir işe de yaramadığını düşünüyorum.
Türkiye’de gıda enflasyonunun sebebi zirai don mudur?
Yooo. Şayet zirai don olmasaydı, enflasyon bugünküne nazaran çok daha düşük mü olacaktı?
Olmayacaktı, pek bir şey değişmeyecekti.
Esas sorun mevsim şartlarında değil çünkü. Zira sorun bundan ibaret olsaydı, mevsimin beklendiği gibi geçtiği bir dönemde ihracat fırlasa bile tezgâhlarda bir bolluk, bereket görmek gerekecekti.
Türkiye’de tarımın esas sorunu, diğer bütün alanlarda olduğu gibi aşırı verimsizliktir. Zaten veriler iç içe geçen kaplar gibidir; misal hukukun üstünlüğü ya da basın özgürlüğü endekslerinde bu seviyedeyseniz, verimli bir ekonominiz olması da mümkün........





















Toi Staff
Gideon Levy
Penny S. Tee
Sabine Sterk
Mark Travers Ph.d
Gilles Touboul
John Nosta
Daniel Orenstein