Uluslararası hukuk ve diplomasi, semboller üzerinden okunur. Bu semboller bazen en güçlü antlaşmalardan daha derin anlamlar taşır. Türk dünyasının kalbi Semerkant, yakın tarihte bu gerçeği acı bir ironiyle yüzümüze vurdu. Kasım 2022'de bu kadim şehir, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Zirvesi'nde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne (KKTC) gözlemci üye statüsü verilmesiyle tarihi bir kardeşlik anına sahne oldu. Bu karar, Kıbrıs Türklerinin “Türk dünyasının ayrılmaz bir parçası” olduğunun ve en doğal haklarının tanındığının tescili olarak değerlendirildi.

Ancak bu birlik ruhu, aynı sembolik şehirde kısa bir süre sonra, Nisan 2025'teki Avrupa Birliği-Orta Asya Zirvesi'nde ağır bir yara aldı. TDT üyesi Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan ve gözlemci Türkmenistan, AB ile imzaladıkları ortak bildiride, Rum-Yunan tezlerinin yanında saf tuttu.

Bu yazının yazılmasına neden olan son gelişme ise, bu ikili politikanın acı bir tekrarı oldu. Kısa süre önce Brüksel'de imzalanan Avrupa Birliği-Özbekistan Gelişmiş Ortaklık ve İşbirliği Anlaşması'na eşlik eden ortak bildiride, Özbekistan bir kez daha KKTC'yi "ayrılıkçı bir hareket" olarak tanımlayan ve Türkiye'nin varlığını "işgal" olarak ima eden 541 ve 550 sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarına "güçlü bağlılığını" teyit etti. Bu hamle, 2022'deki kardeşlik ruhunu siyaseten yok sayarak, Kıbrıs meselesinde reelpolitik çıkarların ağır bastığını yeniden gösterdi.

Müdahalenin Hukuki Meşruiyeti Göz Ardı Edilemez

Özbekistan ve diğerlerinin attığı adımın vahametini anlamak için Kıbrıs davasının hukuki temelini hatırlamak gerekir. Türkiye'nin 1974'teki müdahalesi, uluslararası propagandada ısrarla "işgal" olarak nitelense de, 1960 Garanti Antlaşması'ndan doğan meşru ve zorunlu bir hakkın kullanılmasıdır.

Bu müdahale, adadaki Türk toplumuna yönelik yıllardır süren ve "Akritas Planı" gibi belgelerle kanıtlanmış sistematik........

© Hukuki Haber