Türkiye’deki seramik sektörünün neredeyse yarısının toplandığı Kütahya, Bilecik ve Eskişehir’deki işletmelerde binlerce işçi çalışıyor. Yoğun bir emek gücü ile yapılan seramik işçiliğinde ortamdaki toz ve kimyasallar işçilerin sağlıklarını ciddi oranda tehdit ediyor. Tedavisi olmayan bir akciğer hastalığı olan silikozis bu işletmelerde çalışan işçilerin en büyük kabuslarından birisi. Silikozis hastalığına yakalandıktan sonra işten çıkarılan, emekli edilen işçilerin yılları hem bozulan sağlıklarının yol açtığı rahatsızlıklarla, hem de kendilerini bu hale getiren patronlara ve fabrika yöneticilerine karşı verdikleri hukuk mücadelesi ile geçiyor. Bu iki konuda da gelinen nokta işçiler açısından çok da iç açıcı değil; silikozis hastası işçiler iyileşmeyen yaralar, yıllarca süren davalarla bir ömür tüketiyorlar...

Bilecik’in Bozüyük ilçesinden, 40-45 dereceyi bulan yaz sıcaklıklardan bir nebze olsun korunabilmek için ilçeyi tepeden gören Kent Ormanı piknik alanında silikosiz hastası iki işçi ile görüştük. İlçede bu hastalığa yakalanıp işten çıkmış, çıkarılmış, emekli olmuş onlarca, belki yüzlerce işçi var ancak bunlardan sadece ikisi bizimle konuşmayı kabul etti. Bizimle görüşmeye birlikte geldikleri, yine kendileri gibi silikozis hastası başka işçi arkadaşları ise görüş ve görüntü vermeyi kabul etmedi. Çam ağaçlarının arasında ahşap bir kamelyada iki arkadaşı ile çekimlerimizi yaparken o, kadraja girmeden bir ağaç gölgesinde bizleri izledi.

Görüşme talebimizi “Ben protokol imzaladım işverenle. Bu protokole göre iş yeri ile ilgili basına hiçbir demeç vermemem gerekiyor. Yoksa tazminat ödeyeceğim. Kusura bakmayın!” diye reddetti.

İş yerinde çalışırken alınmayan işçi sağlığı-iş güvenliği önlemleri yüzünden silikozis olup emekli edilenler ya da işten çıkarılan işçilerin bir kısmı yıllar önce, toplu olarak işverene tazminat davası açmışlar. Hasta olup çalışamadıklarından, uğradıkları ekonomik kaybın telafisi için maddi tazminat davasının yanı sıra kendilerinin hasta olmasına neden olan gerekli işçi sağlığı - iş güvenliği önlemlerini almadıklarından patrona ve iş yerindeki yöneticilere ceza davaları da açılmış. Yıllarca süren bu davaların büyük bir kısmı işçi ve patron vekillerinin anlaşmaları ile sonuçlanmış. İşçilerin avukatları ile patronların avukatları, işçilerin yaşadıkları sağlık sorunları ve iş yeri koşulları ile ilgili başta basın olmak üzere hiçbir yerde konuşmama taahhüdü ile bir miktar tazminat karşılığı davadan vazgeçildiğini protokol altına alıp davaları geri çekmişler.

Fotoğraf: Özer Akdemir / Evrensel

Fotoğraf: Özer Akdemir / Evrensel

Bozüyük’te, Eczacıbaşı’nın Yapı Gereçleri Fabrikası (Vitra) seramik şirketine dava açan 25 işçiden sadece Hasan Hüseyin Karalar patronla anlaşma imzalamayıp sonuna kadar davasını takip etmeyi sürdürmüş. Şu an 58 yaşında olan Karalar ömrünün yarısına yakın bir bölümünü, 27 yılını Bilecik Bozüyük’te seramik........

© Evrensel