Emily Brontë’ye ait ‘The North Wind’ isimli nadir yağlıboya eser Brontë Müzesi tarafından satın alındı. 1842 yılından ve 42.000 Amerikan Doları değerinde.

‘Kuzey Rüzgarı’ mı demeli?

Biz Türkiye’de İngiliz Edebiyatı’nın klasik eserlerini pek bilmeyiz, değil mi? Çünkü Fransız ve Rus edebiyatı ağır basar. İngiliz Edebiyatı eserlerine gelince de Brontë Kardeşler daha az bilinir mesela Charles Dickens ve hatta Jane Austen eserleri yanında. Kısa ömürlerine mi, kadın olmalarına mı yoksa başkent Londra ile neredeyse hiç alakaları olmadığı için midir bilinmez.

Yaşamları, şartları, kasabalarında erken yaşta veremden ölenlerin sayısı ve çektikleri acılar bilinirse eserleri daha iyi anlaşılır. Çünkü onlar Victoria Çağı’nda, Britanya Adası’nda ölüm oranının en yüksek olduğu bir bölgede yaşadılar, Londra’dan bile daha fazla. Kısacık ömürlerine bir de edebi eserler sığdırdılar. 21 Nisan günü, en uzun ömürlü ve 39 yıllık ömrüne İngiliz klasiklerinden birini, kendisinin en çarpıcı eseri Jane Eyre’i sığdıran Charlotte Brontë’yi doğum gününde anmak ve yazmak istedim.

Çocuk yaşta ölen kız kardeşlerini saymazsak Emily, Charlotte ve Anne dünyanın yün ve yünlü dokuma başkenti kabul edilen Bradford yakınında doğdular. Yani Leeds, York, Manchester ve Liverpool ile Endüstri Devrimi’nin tekstil atölye çarkları gelir akla. Yani kötü yaşam koşulları, sisli ve yağışlı hava, ölüm getiren kolera, tifo ve ama bir de VEREM.

Bu faktörleri dikkate alarak anlatılan coğrafyayı gördükten sonra Brontë Kardeşler’in eserlerini okumak daha anlamlı ve farklı bir tadda olur kanaatimce. Jane Eyre ve Uğultulu Tepeler en bilinenleri ve ilk okunacakları.

Ailenin soy adının da eski Yunanca’dan gök gürültüsü veya tufan anlamına gelmesi ne de enteresandır; Brontë…

Bugün, kış ayları dahil fazlasıyla yerli ve yabancı turist çeken Haworth’a gidince Sanayi Devrimi boyunca en çok ölümün neden bu kasabada olduğunu anlarsınız veya ancak o zaman anlarsınız. Kömür kullanılan tekstil atölyelerinin kasabanın havasını nasıl kirlettiğini ve bir vadi içine inşa edildiği için hava sirkülasyonu eksikliğinin nasıl da erken yaşta ölüm getirdiğini anlarsınız. Kalabalık endüstri........

© Eurovizyon