Telefon titriyor; ekrana düşen üç kelime yılların emeğini gölgeliyor: “Dolandırıcı, sahtekâr, rezil.” Bir paylaşım, bir flood, ardından algoritmanın kör ivmesi… Kalabalığın cesareti artarken sizin sesiniz kısılıyor. Peki ya hukukun sesi? Şunu baştan söyleyelim: Eleştiri demokrasinin oksijeni, hakaret ise demokrasiyi solduran zehirli gazdır. İfade özgürlüğü sınırsız bir kalkan değildir; başkasının onuruna, saygınlığına, özel yaşamına ve adıyla anılan itibarına saplanan her haksız söz, özgürlük değil, ihlâldir.

Önce şu ayrımı berraklaştırmakta fayda var: Eleştiri, olgulara dayanan ve kamusal yararla bağlantılı değer yargılarını içerir; hedefi kişilik değil, davranış ve kararlardır. Sert olabilir, hatta sarsıcı; fakat ölçülü ve rasyonel bir bağ kurar. Hakaret ise kişiyi küçük düşürmeye, onurunu zedelemeye yönelmiş aşağılayıcı ifadelerin toplamıdır. “Bu karar ciddiyetsiz” bir eleştiridir; “Sen haysiyetsizsin” hakarettir. “Şu ihalede menfaat sağladı” iddiası ise ya ispatlanır ya iftiraya dönüşür.

Hukuk, bu çizgiyi tesadüfe bırakamaz. Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesi hakareti suç sayar; alenen işlendiğinde ceza artar. Türk Medeni Kanunu’nun 24 ve 25. maddeleri, kişilik haklarına yönelik hukuka aykırı saldırıları durdurma ve maruz kalınan zararın tazminini isteme imkânı verir. İnternet ortamında yapılan yayınlarla işlenen suçlarla mücadeleye ilişkin 5651 sayılı Kanun’un 9 ve 9/A maddeleri, suç teşkil eden içeriklerin hâkim kararıyla kaldırılmasını sağlar. Kısacası, ifade özgürlüğü en çok bağıranın kazandığı bir yarış değil; hak ve sorumluluk dengesinin hukukla çizilmiş bir zeminidir.

Peki pratikte ne yapmalı? İlk refleksiniz karşılık vermek olmasın. Delili dondurun: Gönderiyi, kullanıcı adını, tarih ve saati kaydedin; ekran görüntüsünün tamamını alın; bu mümkün değilse kısa bir ekran kaydı. Unutmayın: Noter tespiti, inkâr kapılarını kapatır. İçeriği yaymayın; “Bakın, bana ne dediler” diye dolaştırmak zararı büyütür ve hukuken sizi de risk altına sokabilir. Sakin........

© Elips Haber