TCMB’nin KKM hesaplarını kapatmaya yönelik kararını açıklamasıyla birlikte bu hafta sizlere KKM konusunda ekonomi tarihine bir not düşmek adına ne tür sonuçlara yol açtığını aktarmaya çalışacağım.

21 Aralık 2021 tarihinde hayatımıza giren KKM uygulaması öncesinde iktidarın uygulamakta olduğu irrasyonel ekonomi politikaları, TCMB başkanlarının görev sürelerinin tamamlamadan görevden alınması, 2021 ortasında TÜFE ile aynı seviyelerde ’larda olan TCMB politika faizinin öncelikle Aralık 2021’de ’e çekilerek ilk fitilin ateşlenmiş olduğunu unutmamak gerekiyor. TCMB faizinin düzenli olarak 2023 Şubat ayında %8,5’e çekilmesine kadar geçen sürede resmi politika faizi, enflasyonun aşağısına hızla çekilirken döviz kuru hızla yükselmiş ve ardından gelen KKM uygulaması ile de enflasyonun yükselişi bu yılbaşına kadar devam etmiştir.

Hatırlayacak olursak Eylül 2021 tarihinde 4 trilyon TL düzeyinde olan toplam krediler, Mayıs 2023’te 9 trilyona yükselmiş, Ağustos 2025 itibarıyla da 19,5 trilyon seviyesine çıkarak 4 yılda 5 misli artış yaşanmıştır. TCMB faizinin %8,5 seviyesine çekiliş sürecinde bankalarda yaşanan aşırı kredi artışı irrasyonel negatif faiz politikası ile şanslı kesimlere yönelik nitelikli servet transferinin hızla yapıldığı bir dönem olarak tarihte yerini almıştır.

Ağustos 2021’de 8.40 seviyesinde olan $/TL kuru, 2022 yılında 18.00 TL’ye, 2023 yılında 30.00 TL’ye ve Ağustos 2025’te 41.00 TL’ye ulaşarak geçen 4 yılda 5 kat artış yaşanmıştır. İTO geçinme endeksine göre fiyat artışında 4 yılda 6 kat artış gerçekleştirdiğini görmekteyiz. TÜİK resmi verilerine göre de 2021-2025 yılları arasında 4 yılda 4,7 kat fiyat artışı yaşanmıştır. TCMB’nin konut fiyat endeksi verilerine göre geçtiğimiz 4 yıl içerisinde Türkiye genelinde ortalama konut fiyat artışının 8 kat olduğu gözükmektedir.

KKM maliyetinin hesaplanması konusunda farklı farklı milyar dolarların havalarda uçuşmakta olduğu bir noktada öncelikle şunu söylemeliyim ki bu uygulamanın toplam etkilerini net bir şekilde hesaplamak oldukça zor bir iştir. 2022-2024 arasında kamuoyuna açıklanan verilere göre Hazine’den yapılan ödemeler ve büyük ölçüde TCMB üzerinde oluşan zararlar toplandığında $59 milyar düzeyine yakın bir ödemenin yapıldığını söylemek işin en kolay kısmını oluşturmaktadır. Ancak KKM uygulamasına destek için makro ihtiyati uygulamalar adı altında TCMB’nin bankalara getirdiği zorunlu karşılık dayatmasının da bir maliyeti söz konusudur. KKM uygulaması sayesinde Hazine tahvil faizlerinin uzunca bir süre enflasyona kıyasla düşük seyretmesi........

© Ekonomim