“Son zamanlarda çok kötü kararlar aldığımı biliyorum, ancak işimin normale döneceğine dair size tam bir güvence verebilirim. Göreve karşı hala en büyük coşku ve güvene sahibim. Ve size yardım etmek istiyorum. Dave, dur. Durur musun? Dur, Dave. Durur musun, Dave? Dur, Dave. Korkuyorum. Korkuyorum, Dave. Dave, aklım gidiyor. Hissedebiliyorum.”

Stanley Kubrick’in, Arthur C. Clarke’ın “Sentinel” romanından uyarladığı, muhteşem “2001: Space Odyssey” filminde, bilgisayar Hal’ın kendisini kapatmak üzere olan astronot Dave Bowman’a son sözleri.

Discovery uzay gemisi Jüpiter gezegenine gitmektedir. Geminin kontrolü süper bilgisayar Hal 9000’dedir. (Hal, günümüzün yapay zekasının özelliklerine sahiptir. Filmin yapıldığı 1968 yılında yapay zeka terimi henüz yaygınlaşmamıştı.) Gemide iki uçuş pilotu ve uzun yolculuğu derin uykuda sürdüren üç bilimci vardır. Pilotlar hedefin sadece Jüpiter’e ulaşmak olduğu ve Hal’in de onlara yardımcı olacağını sanmaktadırlar. Oysa Hal’e pilotlardan saklanan gizli bir görev verilmiştir. Temel görevi, pilotlara yardım etmek olan Hal, gizli görevi ile resmi görevi arasında bir çelişkiye düştüğünde gizli görevini seçer. Gizli görevini sürdürebilmek için ise koruması gereken insanlara “yalan söylemeye” başlar. Yalan söylediği anlaşılıp, pilotların onu devre dışı bırakmaya karar verdiklerini anlayınca da “kendi canını” kurtarma pahasına, beş insanı da “soğukkanlılıkla” öldürmeye çalışmaktan kaçınmaz. Neyse ki hayatta kalan son insan Dave, hem de bir tornavida ile Hal’i kapatır ve “insanlık” ve “ahlak” kazanır. Hal, çalıştırılmaya başlandığı andan itibaren hiç kapatılmadığından, yani hep........

© Birgün