Lukacs’a göre edebiyatın özsel belirtilerinden biri yanlılıktır; bir estetik ve tarihsel bilgidir bu, edebiyatın özü üzerine kuramsalbir saptamadır. Lukács’ın yanlılık anlayışı, onun edebiyat kuramında, en belirleyici kavramlardandır. Edebiyatın özsel belirtisi, toplumsal süreçlere tarafsız kalmamasında, bir taraf tutmasındadır. Sanatın taraf tutması, dar anlamda bir siyasal yönelim ya da güncel bir ideolojik aidiyet değil, gerçeklikle kurduğu bağın zorunlu sonucudur. Gerçekliği tüm karmaşıklığı ve çelişkileriyle kavramak isteyen sanat, kendiliğinden bir yanlılık içerir zaten.

Gerçekliği bütünselliği içinde ve tarihsel olarak doğru kavramak, edebiyatın özüdür Lukács’a göre. Yanlılık da bu noktada ortaya çıkar işte: Sanatçı, sınıfsal konumu farketmeksizin, tarihsel gelişmenin hangi yöne aktığını kavrayarak konumlanmalıdır. Bu, bozmaz sanatın nesnelliğini; tersine, gerçeğin özünü kavramanın önkoşulunu hazırlar. Çünkü gerçeklik, sınıf savaşımıyla örülüdür. Nesnel gerçekliğin temel dokusunu belirleyen, sınıfsal çatışma ve tarihsel ilerlemenin yönüdür. Sanat, bağımsız olamaz bu çatışmadan; ama onun nesnelliği kavrama derecesini belirleyen,hangi yanlılığı seçtiğidir.
Sanat, nesnel gerçekliği yalnızca doğru tarihsel yanlılık üzerinden verebilir, sık sık vurguladığı gibi Lukacs’ın. Tarafsız olduğunu söyleyen sanatçı, aslında, hâkim sınıf ideolojisinin yanlısıdır. Onu, yeniden üretir bilinçsizce. Bu nedenle asıl mesele, bilinçsiz ve edilgin bir yanlılıktan çıkabilmek ve bilinçli, tarihsel olarak kavranmış bir yanlılığa geçebilmektir.Bilinçsiz yanlılığa göre bilince çıkarılmış bir yanlılık daha derinlikli bir edebiyat anlayışıdır çünkü.........

© Aydınlık