“Geçmiş, artık yeni oyunun önsözü sayılmalı ; Gelecek ise senin ve benim gösterimize bağlı.”

William Shakespeare

Devlet ve onun şekillendirdiği toplum, bireyi devlet ideolojisi kodlarının oluşturduğu zihniyet üzerinden ele geçirmeye çalışmakta. İşte “ele geçirilemez” ve “öngörülemez olmak” bu anlamda çok önemli.

Doğduğunda insanın zihni boş bir sayfadır (tabula rasa). Büyüdükçe zihnine aile, devlet ve onun ideolojik aparatları olan okul, çevre, ordu, yargı, bürokratik kurumlar ideolojik kodlarla saldırmaya başlar. Böylece devlet ideolojisinin kodlarıyla dolan zihin artık hayatla ve toplumla ilişkisini bunun üzerinden kurar. Zihnimiz sanki küçük bir devlet gibi çalışır.

Zihinlerde oluşan ve hayata yansıyan zihniyet çoğalarak çoğunluğu oluşturur. Ne kadar farklı olmaya çalışsanız, ne kadar okuyup gözlem yapsanız da söz konusu zihniyet sizi bir yerde yakalar ve aşağıya doğru çekmeye çalışır. Hele bu zihniyet çıkarların maskesi haline getirilmişse iş daha da karmaşık bir hal alır.

Frankfurt Okulu Marksistlerinden Theodor Adorno, “bütün yanlıştır” ilkesinden hareketle toplumda egemen olan ideolojinin bu “bütünsel” yanlışın ya da yalanın bir yansımasından ibaret olduğunu belirtir.

Zihniyet toplum ile bireyin mücadele ettiği bir çatışma alanına döner. Bu nedenle “gerçek tarihsel savaşım” ideolojiye, toplumsal zihniyete karşı bir savaşımdır; çünkü savaşılması gereken toplumu temelden biçimlendiren “toplumsal bilinç” tir. İdeoloji, toplum içindeki insanların en incelmiş beğenilerinden en gündelik algılarına dek, onların düşünsel yapılarını derinlemesine biçimlendirirken yarattığı kültür insani değerlerden uzaklaşır.

İdeolojinin zihin üzerinde yarattığı hegemonya yalnızca tahakküm ve güç yani baskı yoluyla kurulmamakta aynı zamanda rıza da üreterek, gönüllük oluşturarak güç unsuruyla birlikte etki altına girme olarak değerlendirilmekte.

Türkiye kamuoyu, Cumhuriyetin 1982 Anayasasıyla pekişen tekçi-despotik zihniyetinin yarattığı iklimin verili kırmızı çizgileri içinde düşünce üretildiğini sanıyor.........

© Artı Gerçek