Zeytin, doğanın bir mucizesidir. Akdeniz efsanelerinde onun adı "Ölmez Ağaç" ya da "Hayat Ağacı" olarak geçer. Gerçekten de zeytin ağacı, yüzyıllarca yaşayabilen bir canlıdır. O, aslında yeryüzüne Tanrı’nın bir hediyesidir.

İnsanlık tarihi boyunca barışın, adaletin, erdemin, bereketin ve kutsallığın simgesi olan Zeytin, Akdeniz havzasında yaşamış tüm uygarlıklarda görülmüş ve kültürlerinde önemli bir yer edinmiştir.

Batı dillerinde “ela, olea, olive” gibi sözcüklerle karşılanan “zeytin” sözcüğünün Orta Doğu dillerindeki kökeninin İbranicedeki “zeyt” sözcüğüne dayandığı ve Arapçaya da “ez-zeytûn” olarak geçtiği kabul edilmektedir.

Antik çağlardan beri bilinen zeytinin, ilk olarak nerede yetiştiği tam olarak bilinmemektedir. Ancak Zeytinin atası olarak kabul edilen yabani zeytin ağacı “Olea europea oleaster”ın ilk önce Anadolu’da ortaya çıkması, Anadolu’nun güney, güney batı ve batı bölgelerinde yabani zeytin ormanlarının olduğunun bilinmesi, zeytinin ana yurdunun Anadolu olduğu fikrini güçlendirmiştir.

Bir efsaneye göre, “Havva ile cennetten yeryüzüne kovulan Âdem, 930 yaşındayken öleceğini hissedince Tanrıdan kendisini ve tüm insanlığı bağışlamasını ister. Oğlu Şit’i cennet bahçesine gönderir, bahçenin bekçiliğini yapan melek Şit’in duası üzerine bahçeden aldığı üç tohumu ona verir. Babası öldükten sonra tohumları babasının ağzına koyduktan sonra babasını gömmesini söyler. Âdem öldükten sonra Batı Şeria'nın güneyindeki Hebron Vadisine gömülür. Âdem’in ağzında yeşeren ve kök salan üç tohumdan Akdeniz ikliminin simgesi olan zeytin, sedir, servi ağaçları filizlenmiştir.” Nuh Tufanı Efsanesi’nde beyaz güvercinin tufan sonrası hayat belirtisi olarak, ağzında zeytin dalı ile gemiye dönmesi zeytin dalının barışın ve yeniden doğuşun simgesi olma özelliği vermiştir.

Zeytinin anayurdu Anadolu olmasına karşın, kültürel tarihinde zeytin, hak ettiği takdiri görememiştir. Sürekli Yunan ve Roma kültürünün bir parçasıymış gibi algılatılmıştır.

Zeytin ağacı ilkbaharda çiçeklenmeye başlar. Meyvelerinin olgunlaşmasının başlangıcı ise yaz aylarındadır. Eylül ile Kasım aylarında renk değiştirmeye başlayan zeytin önce yeşilden mora, sonra siyaha dönüşür. Zeytin, boyu 10 metreye kadar çıkabilen, sık dallı, yayvan tepeli ve daima yeşil yapraklı bir ağaçtır.

Zeytin ağacının çok uzun ömürlü olması, sağlıklı, iştah açıcı ve uzun süre saklanabilen bir yiyecek olması, Ayrıca birçok........

© Yeniçağ