Ağaç inancı birçok doğa inançlarının barındırdığı animizimde, ağaçların saygı gösterilmesi gereken bir ruha sahip oldukları ve ağaçlara gösterilen saygı, bereketi etkilediğine inanmaktan kaynaklanan bir kült'tür.

İnsanlık tarihinin hemen her döneminde ağaç kültü, değişik coğrafyalarda yaygın olarak varlığını korumuş, Türk din tarihinde yer-su inanışları içerisinde ifade edilen bu kült, Türk toplumlarında, özelliklerinden hiçbir şey yitirmeden yaşamıştır. Ağaç, kült olarak Türklerin dışında da değişik coğrafyalarda ve hatta ilahi dinlerin etkili olduğu alanlarda bile varlığını sürdürmüştür.

“Hayat Ağacı” kültü, bütün dünya kültürlerinde olduğu gibi Türk kültüründe de en yaygın inançlardan biridir. Ağaç kültüyle ilgili bütün inançların kökeninde hayat ağacının bulunduğu düşünülmektedir.

Türk kültüründe kara ağaç, meşe, ardıç, alıç, davun, dut, incir gibi bazı ağaçlar kutsal sayılıp dua, dilek, hastalık, şükür vb amaçlarla ziyaret edilmektedir. Ziyaret esnasında çaput bağlama, dilek yazıp iliştirme, toprak alıp yeme, taş alıp vucüda sürme biçiminde uygulamalar görülmektedir.

Türk mitolojisi ve inanışlarında ağaç oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Ağacın yerin dibine kadar inen kökleri, yeryüzündeki gövdesi ve gökyüzüne kadar uzanan dal ve yaprakları ile olduğu kadar mevsimden mevsime kendini yenilemesi, bereket ve sonsuzluğu temsil etmesi ve daha pek çok özelliği nedeniyle eski Türklerden günümüze kadar ulaşarak kültürel kodlarımızda önemli bir yer edinmiştir. Anadolu'da söylenilen “Bir dikili ağacın olsun” sözü ağaca verilen önemin işaretidir.

Ağaç türlerinin her birinin yapısı ise diğerlerinden farklıdır. Her ağacın özelliği birbirinden ayrı ama meşe ağacının özellikleri ve gücü özeldir. Meşe ağacı için tanrısallığı simgeler denir.

Şamanist Türklerin en kutsal bildikleri ağaç, kayın ağacıdır. Kutsal sayıldığı için de “Bay Kayın” denilen bu ağaç, bütün şaman ayinlerinde yer alır. Ağaç motifi olan kayın, Altaylarda şaman ayinlerinde, doğum, düğün ve bayramlarda önemli unsurdur. Altay şamanlarının inancına göre, insanlar yaratıldıkları zaman........

© Yeniçağ