Ancak bu kurumların işleyişi, çoğu zaman üretim ve emeğe değil, faiz, spekülasyon ve güven üzerinden kurulu ticarî modellere dayanmaktadır. Bu yapı, hem ahlâkî hem de toplumsal açıdan problemler doğurmaktadır.

Borsa, ilk bakışta sermayenin dolaşımını kolaylaştıran bir araç gibi görünse de, spekülasyon ve manipülasyon faaliyetleriyle birlikte çoğu zaman emeğe dayanmayan kazançların kapısını açmaktadır. Kısa vadeli fiyat hareketlerinden gelir elde etmek amacıyla yapılan bu işlemler, ekonomik istikrarı zedelemekte, gelir dağılımını bozmakta ve adaletsiz bir servet birikimine yol açmaktadır. Benzer şekilde, sigorta sistemi de güveni maddî bir sözleşmeye indirgeyerek, insanın temel korkularını ekonomik bir araca dönüştürmektedir.

Bu noktada Bediüzzaman şunu söyler,

“Sa’y ü ameli, sermaye ile mübareze ettirip, fukarayı zenginlerle........

© Yeni Asya