Doç. Dr. Hayrettin Tüleykan TOGÜ İİBF Maliye Bölümü hayrettin.tuleykan@gop.edu.tr Kırgızistan’ın Oş şehirde doğan Muhammed Aziz, ülkesinde komünizme karşı yapılan “millî mücadeleye” bir âlim olarak katılmış, ancak bu hareket başarıya ulaşamayınca önce hapislere sonra yollara düşmüştür. Muhammed Aziz Efendi’nin çileli serüveni Anadolu’da nihayete ermiştir. Muhammed Aziz, 1974 yılında -gözü arkada kalmayarak- Türkiye’de vefat etmiştir. Muhammed Aziz, Türkiye’ye hicret kararı alır. Bu kararın gerekçesini soran oğluna ise şunları söyler: “Türkiye öyle bir ülkedir ki İslam ağacının kökleri çok derinlere gitmiştir. Kızıl rüzgâr (komünizm) dalından yaprağından götürür, kökü sağlam kalır. Seni oraya bıraksam gözüm arkada kalmaz.” Kırgızlar, Orhan Bey ile birlikte İznik’in fethine katılmışlardır. Kırgızlar en eski Türk boylarından biridir. Yenisey Nehri civarı, tarih sahnesine çıktıkları ilk yer olarak kabul edilmektedir. Hun İmparatorluğu döneminde Altay bölgesine göç eden Kırgızlar bugün itibarıyla Tanrı Dağlarının eteklerinde Kırgızistan denilen ülkede yaşamaktadırlar. Kırgızistan, Batı Türkistan’ın doğu ucunda yer alan beşte dördü dağlarla kaplı, ormanı ve ırmağı bol bir yerdir. Dünyanın ikinci büyük krater gölü olan Issık (sıcak) Göl bu ülkededir. Doğusunda Doğu Türkistan, batısında Özbekistan, kuzeyinde Kazakistan ve güneyinde Tacikistan ile sınırdır. İlk Müslüman Türk devleti olan Karahanlı Devleti bu coğrafyada kurulmuştur. Başkent Balasagun şehri ülkenin orta batı kısmındadır. Türk dünyasının ortak değeri şair ve edip Yusuf Has Hacib (D.1019) “Kutadgu Bilig” adlı eserini yazmaya doğum yeri Balasagun’da başlamış 1069 yılında Kaşgar’da tamamlamıştır. Kırgızistan Sovyetler’den ayrılan ilk ülke olmanın yanında, yönetim biçimi ve ekonomi sisteminde liberal çizgide değişiklikler yapan bir ülkedir. Bilinen belki de en eski Türk kavmi olan Kırgızlar, tarihin çeşitli devirlerinde gerek diğer Türk kavimleri ile birlikte gerekse münferit gruplar hâlinde Türk ve İslam dünyasının çeşitli coğrafyalarına göç etmişlerdir. Kırgızlar, Osmanlı devrinde Orhan Bey ile birlikte İznik’in fethine katılmışlardır. Yine uzun Osmanlı tarihi boyunca göçler devam etmiş olmalı ki bugün Anadolu coğrafyasında Kırgız kimlik ve kültürünü yansıtan yerleşimler yerleri, coğrafi isimler ve kültürel âdetler çokça yer almaktadır. II. Dünya Savaşı sonrası Anadolu’ya göçler devam etmiştir. 1952 yılında 12 Aile Tanrı Dağlarının eteklerinden koparak Türkiye’ye yerleşmiştir. En son olarak 1982 yılında Van’ın Ulupamir Köyüne gelen son Kırgız Han’ı Rahmankul Han önderliğinde ülkemize Kırgız göçü yaşanmıştır.

KOMÜNİZMDEN KAÇIŞ

Komünizm, Çarlık Rusya’sının 19. Yüzyılın ortalarında Türkistan’a yayılmaya başlamasından sonra 1917 ekim devrimi ile ortaya çıkmış; propaganda ile Türk kavimleri içinde elde ettikleri beyinler (mankurt) ile kuzey Türkistan’dan güneye doğru adım adım ilerlemiştir. Türk tarihi uzmanı Yılmaz Öztuna, komünizmi insanlık tarihi boyunca dünyanın başına gelmiş en büyük felaket olarak tanımlar. Gerçekten bu insanlık dışı rejim, milyonlarca insanı katlederek, zülüm ve zorbalık ile kurulmuş ve hâkim olduğu coğrafyalarda 70 yıl boyunca birçok kavimden yüz milyonlarca insanın yokluk, acı ve ızdırap içinde yaşamasına sebep olmuştur. Özellikle Türk ve Müslüman toplumlar bu acımasız rejimin içinde âdete eriyip yok olma raddesine gelmişlerdir. Türkistan’ı idare eden üç Hanlık idaresi (Buhara Hanlığı, Hive Hanlığı ve Hokand Hanlığı) işgal ve istila yoluyla peyderpey komünizmin pençesine düşmüştür. Komünizmin yayılmasına karşı büyük Türkistan coğrafyasının her yerinde direnişler olmuş, bu acımasız........

© Türkiye