menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Geçmişten gelen 'tatlı' miras: Tatlılar, çocukluğumuzun masum kahkahaları

18 26
25.10.2025

Tatlıların tarihi, antik çağlardan günümüze uzanan zengin bir kültürel yolculuğu yansıtır. Bal ve şekerle başlayan bu serüven, aşureden çikolataya kadar sayısız lezzeti doğurmuştur. Türkiye’de ise tatlılar, yalnızca bir damak zevki değil, aynı zamanda köklü bir gelenek ve kimlik göstergesidir. Tatlının hikâyesi oldukça eski. BBC, çok sevdiğimiz aşure tatlısını insanlık tarihinin en eski tatlısı olarak sayfalarına taşımış. Binlerce yıllık geçmişiyle AŞURE bugün Türk lezzetleri arasında geleneksel bir değer hâline gelmiş durumda. Halk arasında “NUH’UN AŞURESİ” olarak da anılan tatlının, Hazreti Nuh’un ve ailesinin tufandan kurtulmasının ardından ortaya çıktığına inanılıyor. Elbette aşurenin Türkiye dışında da birçok farklı versiyonu bulunuyor. İlk tatlılar muhtemelen bal ile başladı. Kaynaklar tatlının ilk yolculuğu için antik Mısır ve Mezopotamya’nın zengin medeniyetlerini işaret ediyor. Antik Yunan ve Roma döneminde ise tatlılar bir tür sanata dönüşmüş.

STATÜ VE ZENGİNLİK GÖSTERGESİ

Lokum, Antik Yunan’da popüler olan bir tatlı. Zencefilli bal şekerleri, Roma’da özel günlerde tüketilen bir lezzet olarak öne çıkıyor. Orta Çağ’da şekerin keşfiyle tatlılarda değişim başlıyor. Orta Çağ’da, Araplar şeker kamışının suyunun şekerleşmesini keşfetti. Bu keşif, şekerin daha yaygınlaşmasına ve tatlıların yapımında devrim niteliğinde bir değişikliğe neden oldu. Şekerin lüks bir malzeme olması, tatlıları statü ve zenginlik göstergesi hâline getirdi. Orta Çağ Avrupa’sında, tatlılar genellikle baharatlarla ve egzotik meyvelerle zenginleştirilmiş. Ayrıca bu dönemde, tatlılar genellikle saray sofralarında ve özel etkinliklerde tüketilen özel lezzetler olarak biliniyor. Yeni dünya döneminde Amerika’dan Avrupa’ya getirilen kakao çekirdekleri, 16. yüzyılda çikolatanın keşfine zemin hazırladı. Sanayi Devrimi’yle birlikte tatlı üretimi kitleselleşti; şekerin erişilebilirliği arttı, endüstriyel gelişmeler ise hazır tatlıların yaygınlaşmasını sağladı.

SAYISIZ, İLGİNÇ LEZZET

Ülkemizde tatlı deyince ilk akla gelen şehir GAZİANTEP. Hakikaten baklava türleri dünyanın en gözde tatlıları arasında. Ancak ülkemiz coğrafyasında bilinenler dışında çok ilginç tatlılarımız var. Mesela Adana: KARAKUŞ TATLISI, Afyon: KAYMAKLI ELMA TATLISI, Antalya: LEZZET ÇIKISI, SARAY LOKMASI, Ankara: VİŞNELİ EKMEK TATLISI, Artvin: MEKİK TATLISI, Balıkesir: LOR SARMASI, Bartın: KABAK BURMASI, Bilecik: BÜZME TATLISI, RAMAZAN HELVASI, İNCİR DOLMASI, CENDERE VE SÜTLÜ KABAK, Çanakkale: PEYNİR HELVASI, Çorum: HAS BAKLAVA, Denizli: DAVAS TATLISI, BAKLAVA YUFKASINDA TEL KADAYIF. Diyarbakır: NURİYE TATLISI, ZİNGİL, Edirne: GAZİLER HELVASI, SEPET HURMASI, CEVİZLİ OTURTMA,........

© Türkiye