İklim Değişimleri ve Toprak Sağlığı İlişkisi

İklim değişimlerinin en yaygın yaşandığı bölge olarak Akdeniz çanağı gösterilmektedir doğal gelişmelerin ötesinden insan faaliyetlerinden kaynaklanan toprak-bitki yönetimleri sonucu toprak bitki sağlığındaki bozulmalar, yağışların azalması, toprağın erozyona uğraması sonucu ciddi çevresel sorunlar yanında verim düşüklüğü ve sonuç olarak gıdaya erişemem sorunları ilişkiler içinde yaşanmaktadır. Akdeniz Kurak Alanlarının İklim Değişimleri ve Toprak Bozulması Sonucu Toprak Sağlığının yeniden geriye kazandırılması ve iklim değişimlerine karşın tarımsal dayanıklılığın sağlanması konusunda ne tür çalışmalar yapılabilir, uluslararası araştırma kurumları ne yapıyor ve biz ne yapıyoruz soruları çok sık soruluyor. Konu her yönü ile AB, FAO, BM ve ülkelerin Araştırma birimleri tarafından kapsamlı olarak çalışılmaktadır. Bu bağlamda tarafımızdan yapılan çalışmalar ve olası sorulara verilecek cevaplar.

1. Akdeniz Bölgesi Topraklarının Yapısı Neden Bozulmaktadır. Buna Etki Eden Faktörler

Akdeniz ekosistemi ılıman iklim yapısı nedeniyle birçok bitki çeşidi uygun toprak yapısı ile buluşunca insan ve diğer canlılar için bol bereketli ve kaliteli gıda sağladı. Akdeniz havzasının tarih boyunca yoğun tarımsal faaliyetleri, artan nüfus ile başlayan yerleşim baskısı ve iklimsel stres altında kalmış bir bölgedir. İklim değişimi ile toprakta azalan nem nedeni ile toprak yapısının bozulması zaman içinde sürdürülebilirliğini sınırlamış durumdadır. AB topraklarının `’ı sağlığı bozulmuş durumdadır. Toprakta bozulmasına neden olan üç ana faktör öne çıkmaktadır:

İklimsel Faktörler:

Akdeniz ikliminin belirgin özelliği olan uzun yaz kuraklıkları ve ani, şiddetli yağışlar toprakta erozyonu artırmakta, organik madde kaybına ve yüzey kabuklaşmasına neden olmaktadır. Artan iklim değişimleri ile birçok bölgede yıllık 100-150 mm yağışın azaldığı MGM tarafından rapor edilmiştir. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün 1 Ekim 2024–30 Eylül 2025 verilerini kapsayan raporuna göre, ülke genelinde toplam 422,5 milimetre yağış kaydedildi. Bu değer, uzun yıllar ortalaması olan 573,4 milimetrenin &, geçen yılın aynı dönemi olan 597 milimetrenin ise ) altında gerçekleşti. Akdeniz Bölgesi’nde normaline göre yüzde 31, 2024 su yılı yağışına göre yüzde 26 azalma kaydedildi

Antropojenik Etkenler:

Yoğun tarım, mono kültür uygulamaları, kimyasal gübre ve pestisit kullanımı, derin toprak işleme, aşırı otlatma ve yanlış sulama teknikleri toprak biyotasını zayıflatmakta ve toprak yapısının agregatlaşma kapasitesini düşürmektedir.

Arazi Kullanım Değişimleri:

Tarım alanlarının plansız kentleşmeye, sanayiye veya turistik kullanıma açılması, yoğun toprak işleme ve diğer girdiler ile yapılan toprak yönetimi doğal bitki örtüsünün kaybı ile toprak rejimini bozmakta; karbon döngüsü ve su tutma kapasitesini zayıflatmaktadır.

2. “Akdeniz Kurak Alanlarının İklim Değişimleri ve Toprak Bozulması Sonucu Bozulan Toprak Sağlığının ve Tarımsal Dayanıklılığın Sağlanması” Konusunda Yürütülen Projelerin Amaçları........

© Turkish Forum