Diğer

05 Haziran 2025

Güney Kore’de 3 Haziran’da gerçekleşen erken seçimi liberal çizgideki (sosyal demokrat) Demokratik Parti’nin (DP) adayı Lee Jae-myung açık ara kazandı. Güney Kore’de cumhurbaşkanları beş yıllık tek bir dönem için tek turlu seçimle iş başına geliyorlar. Lee, iktidar partisi sayılan, ancak parlamentoda uzun süredir azınlıkta olan muhafazakâr sağ çizgideki Halk Gücü Partisi’nin (PPP-People Power Party) adayını neredeyse yüzde 8,5 farkla geride bıraktı. Bu, Güney Kore’de son zamanlarda elde edilen en büyük seçim zaferi.

Lee, Cumhurbaşkanlığı makamının boş olması nedeniyle gayriresmî sonuçların açıklanmasından hemen sonra makamına oturdu ve hızla görevine başladı. Başbakan'ı ve bazı bakanları ilk gün atadı bile. Güney Kore demokrasisi, eski Cumhurbaşkanı Yoon’un 3 Aralık’ta sıkıyönetim ilan ederek parlamentoyu kapatmaya teşebbüs etmesiyle tökezlemesinden sonra kaldığı yerden yoluna devam edecek. Görevden alınan Yoon ise, "devlete karşı isyan çıkartmak" ve "görevini kötüye kullanmak" suçlarından yargılanmaya devam edecek. Küçük bir ayrıntı; bunca ağır suçlamalara rağmen Yoon tutuklu değil. Duruşmalara evinden gidip geliyor.

Cumhurbaşkanlığına yeni seçilen 61 yaşındaki Lee toplumun alt tabakalarından gelen, mücadeleci bir siyasetçi. Anne ve babası yoksul tarım işçileri. Aile daha sonra topraktan ayrılıp sanayi işçiliği yapmak üzere büyük kente göçüyor. Lee 1970’lerde henüz 13 yaşındayken beyzbol eldiveni üreten bir fabrikada işçiliğe başlıyor. Bu hikaye bizdeki köyden kente göç hikayelerine çok benziyor. Benzerlik burada bitmiyor. 16 yaşındayken kolunu makineye kaptırıyor, sol bileğinden ağır şekilde yaralanıyor. O yüzden sol bileği hâlâ sakat. Ama bir yandan da okula devam ediyor. Hukuk diploması alıyor. 1980’ler Güney Kore’de askerî diktatörlüğe karşı üniversite ve işçi gençliğinin, aydınlar, kadınlar ve emekçi kitlelerle beraber ağır bedeller ödeyerek demokrasi ve insan hakları mücadelesi verdiği yıllar. Cumhurbaşkanı Lee söz konusu mücadelede bir insan hakları avukatı olarak ezilenlerin yanında yer alıyor. Haksızlığa uğrayanları savunuyor, yolsuzluklarla mücadele ediyor. Daha sonra yerel yönetici ve milletvekili olarak parti içinde sivriliyor.

2022’de yapılan bir önceki seçimlerde sağcı Yoon Suk-yeol’a karşı yalnızca yüzde 0,78 oy farkıyla yeniliyor. Geçen yıl parlamento seçim kampanyasında boğazından aldığı bir bıçak darbesiyle ağır yaralanıyor. Bizde Lee gibi hukuk alananında hak mücadelesi veren toplum önderleri, uğradığı saldırı hariç tulacak olursa, onun kadar şanslı değiller. Selçuk Kozağaçlı yıllardır hapiste. Yine hapiste olan Can Atalay'ın ise parlamenterliği hukuk ayaklar altına alınarak engellendi.

Lee hakkında son bir bilgi; hem onun hem de eşinin hakkında yolsuzluk suçlamaları nedeniyle devam eden davalar var. Ancak bu davalar Lee’nin seçilmesinin önünde engel teşkil etmedi. Esas olan suçlama değil, kesinleşmiş yargı kararlarıdır. Biz bu noktadan çok uzaktayız.

1980’lerin sonuna gelindiğinde, ülkeyi yönetemez hale gelen askerî diktatörlük demokratik bir anayasa kabul ederek yönetimi sivillere bırakmak zorunda kaldı. 1970’ler, 1980’ler Güney Kore’de ağır sanayi devrimlerinin yapıldığı yıllardı. Ancak, o yıllarda Güney Kore henüz uçuşa geçmemişti. Ulusal geliri hâlâ Türkiye’ye yakındı. Güney Kore’de ulusal refahın batı standartlarına ulaştığı, ülkenin dünya çapında bir sanayi ve teknoloji devi haline geldiği dönem, ülkede demokrasinin hayata geçirildiği 1990’larla başlar. Güney Kore’ye dışarıdan bakanlar çoğu zaman bu gerçeği fark etmezler. Ülkenin gelişmiş sanayi ve teknoloji yüzünü görürler ama........

© T24