Yapay zekâ eğitimden sağlığa, finans sektöründen hizmet sektörüne, ilaç sanayinden savunma sanayine kadar her alanı dönüştürmeye devam ediyor. Özellikle ChatGPT, DeepSeekgibi üretken yapay zekâ uygulamalarının yayınlaşması ile yayılım ve sonrasında yaşanan dönüşüm daha fazla ivmelendi. Geçmişteki genel amaçlı teknolojik kırılmalardan farklı olarak yeni kırılma çok kısa sürede hayatın tüm alanlarını kapsamına aldı. Artık güçlü bir yapay zekâ ekosisteminin inşasına tanıklık ediyoruz.

Yapay zekânın yayılımı arttıkça işgücü piyasasında ciddi dalgalanmalar da yaşanmaya başlandı. Çoğu meslek ve iş pozisyonundan beklentiler hızla değişmeye başladı. Meslek ve iş pozisyonlarından beceri beklentisi sürekli değişirken istihdama olumsuz etkileri de kaygıları artırmaya başladı. Önceki genel amaçlı teknolojik dönüşümlerde olduğu gibi bu dönüşümde de başlangıçtaki beklenti ortadan kalkacak meslek veya iş pozisyonu kadar yeni meslek veya iş pozisyonunun üretileceği iken yapay zekâ uygulamalarındaki gelişim hızı bu beklentiyi daha karamsar bir boyuta taşıdı. Artık, yapay zekâile otomasyonun çok daha hızlı artması ile çoğu meslek ve iş pozisyonu işlevsiz hale gelirken yeni ortaya çıkacak iş pozisyonlarından beceri beklentileri de oldukça yükselmeyebaşladı. Dahası bu yeni iş pozisyonlarının da zamanla yapay zekâ tarafından doldurulacağı öngörülmektedir. Dolayısıyla, büyük kitleler bir taraftan mevcut işlerini devam ettirebilmek için yeni beceriler kazanmaya zorlanırken yaşı ve müktesebatı nedeniyle bu imkândan yoksun olanlar yavaş yavaş işlerini kaybederek daha düşük becerili ve dolayısıyla daha düşük ücretli işlerde iş aramak zorunda kalmaktadır. Yapay zekâ ile gelen dev dalga çoğu ülkede sürekli mevzi kaybeden orta sınıflar için yeni en güçlü tehdit olarak durmaktadır.

Hal böyleyken bu dalgadan en çok etkilenen elbette eğitim sistemleridir. Eğitim sistemleri artık iki boyutlu bir meydan okumayla karşı karşıyadır. Birincisi, yapay zekânın işgücü piyasasına etkisi nedeniyle mesleklerden beklenen becerilerin değişmesi eğitim sisteminin insan kaynağını bu becerilere uygun bir şekilde yetiştirmesini zorunlu kılmaktadır. Eğitim sistemleri bir taraftan mevcut dönüşüme uygun değişiklikleri hızla yapmaya zorlanırken diğer taraftan mevcut olmayan ancak ortaya çıkabilecek iş pozisyonlarına dayanıklı insan yetiştirme gibi karşılanması oldukça güç bir meydan okumaya cevap üretmek zorundadır. Diğer taraftan, ikinci olarak, yapay zekâ teknolojisi nasıl her alandaki iş süreçlerinde büyük dönüşümlere yol açıyorsa eğitim sistemlerinin de bu yeni duruma nasıl entegre olabileceği ve olası risklerini nasıl hafifletebileceği başka bir sorumluluk olarak ortada durmaktadır.

Bu meydan okuma devam ederken fiili durumda özellikle eğitim sistemlerinin her kademesinden öğrenciler bu uygulamaları aktif bir şekilde kullanmaya başladı. Dahası, çoğu ülkede öğrencilerin bu uygulamaları öğretmenlere göre, yükseköğretimde ise akademisyenlere göre oldukça fazla kullandığı biliniyor. Bazı ülkelerde bu yaygınlık eğitim yöneticilerini tedirgin ettiği için okullarda ve kampüslerde bu uygulamaların kullanımı başlangıçta yasaklandı. Ancak, sağladığı faydalar ve bu dönüşüme karşı koyabilmenin zorluğu göz önüne alındığında yasaklama yerine kullanım faydalarını yükselten, ancak yol açtığı riskleri azaltan bir çerçeve oluşturma çabaları daha baskın hale geldi.

Elbette diğer genel amaçlı teknolojik dönüşümlerde olduğu gibi yapay zekâ dönüşümünde de daha çok öne çıkan sağladığı faydalar oldu. Bu uygulamalarla öğrenci, öğretmen, akademisyen ve eğitim yöneticisi açısından süreçlerin dönüşeceğine, özellikle üretken yapay zekâ uygulamaları ile eğitim ortamlarının çok daha fazla zenginleşeceğine ve kişiselleştirilmiş eğitim seçeneklerinin çok daha yaygınlaşacağına yönelik aşırı beklenti bu uygulamaların hızlayaygınlaşmasına ve bu alanda çoğu ticari müteşebbisin ciddi yatırımlar yapmalarına yol açtı. Bu uygulamaların yol açtığı riskler de faydalarını gündeme taşımadaki........

© SuperHaber