İnsan, tarih boyunca kendinden farklı olanı anlamaya çalışmak yerine onu ezmeyi, tutsak edip eziyet etmeyi veya yok etmeyi seçti. Farklı görünene karşı hep aynı kibirle, hep aynı hoyratlıkla davrandı.

19’uncu yüzyılda Avrupa’nın büyük şehirlerinde insanat bahçeleri kurulduğunu biliyor muydunuz? Bugün bize özgürlükten, eşitlikten söz eden o medeni Avrupa’da, insanlık tarihinin en utanç verici sayfaları yazıldı.

Sırf ten renkleri, konuşmaları, kıyafetleri, yaşam tarzları farklı diye yaşadıkları topraklardan, ailelerinden, hayatlarından koparılarak Afrika’dan, Asya’dan, Amerika’dan insanlar toplanıp getirildi.

Şehir meydanlarına, fuarlara, sergi alanlarına kurulan yapay köylere yerleştirildiler. Çamurdan kulübeler, sazdan çatılar, taş fırınlar yapılarak sözde doğal ortamlarındaki hayatları canlandırıldı. Sergilenen insanlar, günlük yaşamlarını canlandırmaları için zorlandı, eziyet edildi. Zavallı insanlar, egzotik hayvanlar gibi Avrupalılara sergilendi.

Aileler bilet alıp onları izlemeye gitti, çocuklarına gösterdi, arkadaşlarına anlattı. O zavallılar ise çevrelerinde dolaşan binlerce insanın bakışları arasında, yabancı topraklarda, istemedikleri bir hayatı yaşamak zorunda bırakıldılar. İnsanat bahçeleri (human zoos), 19’uncu yüzyılın sonlarından 20’nci yüzyılın ortalarına kadar çeşitli Avrupa ülkelerinde ve Amerika’da düzenlendi.

***

Aradan yıllar geçti, sonunda insanat bahçeleri kapandı ama o zihniyet hiç değişmedi. Bugün aynı utancı hayvanat bahçelerinde sürdürüyoruz. Yine onları doğal yaşamlarından koparıp beton kafeslere hapsediyor, özgürlüklerini ellerinden alıyor ve tüm........

© Sözcü