Vicdan, insanın doğru ile yanlışı ayırt etmesini sağlayan içsel bir rehberdir. Çocukların vicdan gelişimi, ahlaki değerleri içselleştirmeleri ve dürüst bireyler olmaları açısından büyük önem taşır. Ancak vicdan gelişimi tamamlanmadan, çocukların zaman zaman yalan söylemeleri normal bir gelişim sürecinin parçası olabilir.

1. Vicdan Nedir ve Nasıl Gelişir?

Vicdan, insanın yaptıkları karşısında kendini sorgulaması ve doğru olanı yapma sorumluluğu hissetmesiyle ilgilidir. Çocuklar vicdanlarını geliştirirken çevresinden öğrendikleri değerleri içselleştirirler.

Vicdan gelişiminde üç temel aşama bulunur:

- Dışsal Kontrol Dönemi (0-6 Yaş): Çocuklar bu dönemde ebeveynlerinin tepkilerine duyarlıdır. Yaptıkları davranışın doğru ya da yanlış olduğunu, büyüklerinin tepkilerine göre değerlendirirler. Yalan söylemeleri genellikle cezadan kaçınma veya istenilen ilgiyi görme isteğiyle olur.

- İçselleştirme Dönemi (6-12 Yaş): Çocuklar, ebeveynlerinin ve toplumun değerlerini benimsemeye başlarlar. Yaptıkları hatalardan pişmanlık duyabilir ve doğruyu söyleme eğilimleri artar. Ancak hâlâ korku ya da başkalarını mutlu etme gibi sebeplerle gerçeği çarpıtabilirler.

- Özerk Ahlak Dönemi (12 Yaş): Bu dönemde çocuklar artık ahlaki değerleri içselleştirir ve doğruyu yanlışı kendi vicdanlarıyla ayırt edebilirler. Yalan söyleme davranışı azalır, çünkü dürüst olmanın içsel bir değer taşıdığını anlamaya başlarlar.

2. Vicdan Gelişimi ile Yalan Söyleme Davranışı Arasındaki Bağlantı

Vicdan gelişimi tamamlanmamış bir çocuk, yalan söylemenin yanlış olduğunu bilse bile bunu sürdürebilir. Çünkü ahlaki değerleri içselleştirmemiştir. Yalan söylemenin kötü bir şey olduğunu sadece ebeveynlerinin tepkisine göre değerlendirir. Empati yeteneği tam gelişmemiştir. Yalanın başkalarını nasıl etkileyebileceğini tam olarak kavrayamayabilir. Sonuç odaklı düşünür. Eğer yalan söylemek........

© Sonsöz