Geçen haftanın “Okumalar, değinmeler” yazısını Latife Tekin’in cümleleri ile bağlamıştım: “Yoksulların ruhları en iyi birbirleriyle tanışır ve anlaşırlar! Yoksulluk ölüm kadar kesin ve keskin olan tek şeydir ve yoksullar, bu gerçeğin baskısına direnebilmek için, yoksul olmayanların asla öğrenemeyeceği sessiz işaretleri ve gizli dilleriyle yüzyıllardan beri durmamacasına mırıldanıyorlar.” (Latife Tekin, Buzdan Kılıçlar, Metis Kitap tanıtım sayfasından)

Biraz daha açalım. Latife Tekin-İskender Savaşır söyleşisinden aktarıyorum:

“… yoksul bir insan olduğumu öğrendiğimde, belli bir yaşta bunu hissettiğimde ve öğrendiğimde, aynı zamanda kendimi yoksul bir insan olarak nasıl taşıyacağımı da öğrenmiştim. Meselâ çocuklara büyüyünce ne olmak istediklerini sorarlar değil mi? Bu bütün çocuklara sorulur. Yoksul çocuklara ne olmaları gerektiği hakkında bir bilgi aktarılır.

Mesela benim olmaktan en çok korktuğum şeylerden biri hırsız olmaktı. Çünkü sürekli olarak yoksul çocukların çalmasına karşı açık ya da gizli önlemler alınır. Farklı bir psikolojidir bu. Üstünden ne kadar zaman geçerse geçsin, insanın üzerinden atamayacağı bir şeydir, sana aktarılan bir bilgidir. Yoksul bir insansın ve yoksulluğunu, kendine ve çevrene zarar vermeden, kendini en iyi hissedebileceğin biçimde şöyle taşıyabilirsin, diyen bir bilgidir. Tenine siner.

(…) en temelde çok geleneksel bir bilgi bu. Dayanıklılığını, yokluğa, inanılmaz yoksulluklara, hep hayatın dışına itilmeye çalışılmasına rağmen varlığını sürdürebilmesinden alan (…) bir bilgi. Benim kendimi beliri bir yaşa kadar içinde tanıdığım, kendimden geçerek, kendimden hareketle tanıdığım bir bilgi bu.” (“Yazı ve Yoksulluk” başlıklı Latife Tekin söyleşisi, İskender Savaşır, Defter, sayı 1, 1987)

“Hayatın dışına itilmek” ifadesi içinde çok şey taşıyor. Kim, kimi, nasıl itiyor? Hayatın dışı nere? İçi, kenarı nere? Sınırlar nasıl belirleniyor? Kaç hayat var?

Nurdan Gürbilek, Örme Biçimleri’nde yukarıdaki söyleşinin bir yerine dair şunları yazıyor:

“Söyleşide İskender Savaşır Latife Tekin’e şunu sormuştu: Gecekondular ‘ANAP........

© P24