“İsm-i Âzam”, sözlük anlamıyla “En büyük/yüce isim” demektir. Aslında Allah’a nispet edildiğinde Allah’ın bütün isimleri –aralarında bir fark gözetmeksizin– büyüktür. Bütün isimler Allah’ın farklı bir vechesinin/fiilinin tecellîsidir ve hepsi tek bir hakîkate işâret etmektedirler. Ama bu temel gerçekliğe rağmen, bu isimlerden bazıları diğerlerinden kapsayıcılık bakımından daha çok öne çıkmaktadır. Bu derece ve mertebe farkını Kur’ân’daki âyetlerde görmek mümkündür. Örneğin; Allah’ın “Alîm” sıfatı “İrade” sıfatından daha üst düzeydedir. Aynı şekilde “İrade” de “Kudret” sıfatından üstündür. Bunun sebebi ise, genel olarak ifâde edildiği takdirde, irâdenin ancak bir şey bilindikten sonra faaliyete geçmesi ve irâdenin kudrete yalnızca öncülük yapmakla kalmayıp ondan daha geniş bir alanı kaplamasıdır. Yine bütün isimleri toplayan “Vahidiyyet Mertebesi” de böyledir. Çünkü bu mertebede ilk taayyün/belirme ile mutlak varlık “Vahid” ismini almaktadır. Böyle düşünüldüğünde bu isim diğer isimlerin üstüne çıkmaktadır.

“İsm-i Âzam” ifâdesi Hz. Peygamber tarafından bize bildirilmiş bir kavramdır. Bir hadisinde Hz. Peygamber şöyle söylemiştir: “Allah’ın öyle bir İsm-i Âzam’ı vardır ki, bir kimse bu ismiyle O’na duâ ederse, kesinlikle kabul edilir.” Görüldüğü gibi Hz. Peygamber sadece bir tespitte bulunmuş ve bu duânın ne olduğu konusunda çevresindeki insânlara açık ve net bir isim göstermemiştir. Ama bu hadis İsm-i Âzam konusunda bir tanım yapmamıza kaynak olmuştur. Demek ki; “İsm-i Âzam”, Allah’ın isimlerinden olup, geri çevrilmeyecek ve mutlak kabul olacak bir duânın anahtarıdır.

“İsm-i Âzam” konusunda İslâm âlimleri farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Bu âlimlerden bazıları “İsm-i Âzam vardır ama Allah bu ismi bildirmemiştir. Dolayısıyla bu ismin ne olduğu ve özelliği insânlar açısından bir sır/bilinmeyen olarak kalacaktır” demişlerdir. Bazıları ise “Allah’ın İsm-i Âzam’ı vardır ve insânlar tarafından bilinebilir” dedikten sonra bu ismin hangisi olduğu üzerinde ittifak kuramamışlardır. Bu görüşlerin dışında hadisler üzerinde çalışma yapanlar “İsm-i Âzam” olması muhtemel şu isimleri tespit etmişlerdir: “Allah, Hû, Huve, Lâ ilâhe İllâllah, El Hayy-ul Kayyum, Allâhu Rahmân-ur Rahîm, Lâ ilâhe illâ hû, Rabb, el Ehad’üs Samed’ulleziy lem yelid ve lem yûled ve lem yekün lehû küfüven ehad, El Hannân-ul Mennânu, Bedî’üs semâvâti ve’l ardı Zül Celâli vel-İkrâm.” Bu isimlere Hz.........

© Mir'at Haber