Açıklamaları kimi zaman kamuoyunda çeşitli tartışmalara yol açan ABD’nin Ankara Büyükelçisi Thomas Barrack’ın bir süre önce bir konuşmasında Türkiye’nin henüz tam işletilmeyen nadir toprak elementleri (NTE) yataklarını “stratejik fırsat” olarak tanımlaması dikkatleri çekmişti…

Beyaz Saray’daki görüşmede ABD Başkanı Trump’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Eskişehir’in Beylikova ilçesindeki nadir toprak elementlerini isteyeceği iddiası bu çerçevede gündeme gelmişti.

Konunun uzmanları ve ilgilileri dışında, nadir toprak elementlerinin ne olduğu, önemi konusunda bilgi sahibi olan pek yok. Ancak bu elementleri ABD’nin isteyebileceği yolundaki iddialar kamuoyunda kaygıyla karşılandı.

Bu iddiaların ardından CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in, Erdoğan’a yüklenerek ,”Kendi geleceği için bu ülkenin nadir elementlerini satamaz. Sattırmayız” beyanında bulunması üzerine Cumhurbaşkanı 15 Ekim’deki Kabine toplantısının ardından yaptığı açıklamada, ortaya atılan iddiaların doğru olmadığını belirtmek zorunda kaldı.

Nükleer enerjiye yatırım yapmaya devam olunacağını vurgulayan Erdoğan şunları söyledi:

“Sahip olduğumuz madenlerin katma değerli şekilde uluslararası pazarlara sunuluyor. Özellikle nadir toprak elementleri, savunma sanayinden yenilenebilir enerji sistemlerine, elektrikli araçlardan haberleşme ve uzay teknolojilerine kritik rol oynuyor. Eskişehir’in Beylikova ilçesinde bugüne kadar 310 ayrı lokasyonda 125 bin metre sondaj yapıldı. Çalışma sahasında nadir toprak elementleri barit ve florit başta olmak üzere 694 milyon ton kaynak olduğu tespit edildi.Bu saha dünyanın ikinci büyük nadir toprak kaynak sahasıdır. 17 nadir toprak elementinin 10’unun bulunduğu Beylikova’da 12,5 milyon ton nadir toprak oksitleri yer alıyor.”

Cumhurbaşkanı’nın bu açıklaması, Beylikova’daki nadir toprak elementlerine duyulan ilgi ve merakı daha da artırdı. Biz de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın web sayfasında bu konuda yer alan bilgilere göz attık.

Gördük ki nadir toprak elementlerini oluşturan elementler de kendi içlerinde ağır ve hafif nadir toprak elementleri olarak gruplandırılıyor. Bu gruplandırma elementlerin atom numaraları ile doğada bulunma sıklıklarına göre yapılmış. Hafif nadir toprak elementleri doğada daha sık bulunuyormuş. Nadir toprak elementlerinin adlarında geçen “nadir” sıfatı doğada bulunma sıklığının azlığından çok, cevherlerin işlenerek kullanıma sunumunun zorluğundan kaynaklanıyormuş. Çünkü bazı NTE’lerin doğada bulunma sıklıkları krom, nikel, kurşun ve bakır gibi metallerden daha yüksekmiş.

Verilen bilgilere göre, kullanım alanları nedeniyle NTE’ler modern malzeme ve enerji teknolojilerinin vazgeçilmezi. Malzeme üretiminde ağırlıkça kullanım miktarlarının az olmasına karşın malzemeye kazandırdığı üst düzey mekanik, manyetik, elektrik ve optik özellikler nedeniyle nadir toprak elementleri malzemenin vitamini ve malzemenin tohumu olarak nitelendirilmekte.

Nadir toprak elementlerinin öne çıkan kullanım alanları değerlendirildiğinde mıknatıslar ve alaşımlar öne çıkmakta. Özellikle SmCo ve NdFeB mıknatıslarının üretiminde NTE kullanımı öne çıkmakta. Belirtilen mıknatıslar elektrikli motorlarda ve rüzgar türbinlerinde kullanılmakta. Özellikle yeni nesil rüzgar türbinlerinde NTE’lere daha fazla ihtiyaç duyulmakta.

NTE piyasaları için yapılan gelecek projeksiyonlarında, emisyon ve çevre regülasyonlarının sıkılaşmasıyla çevre dostu enerji üretim sistemlerine (rüzgar enerjisi, katı oksit yakıt pilleri ve elektrikli araçlar) artan talebin, gelecekte NTE’lere olan talebi de artıracağı öngörülmekte. Özellikle........

© Medya Günlüğü