Dokuz işçinin ölümüne neden olan 13 Şubat 2024 İliç-Çöpler Siyanürlü Altın Madeni Faciası’nın Erzincan Birinci Ağır Ceza Mahkemesi’nde 17 Mart 2025 Pazartesi günü başlayan duruşmasına dün de devam edildi.

İlk gün siyasetçilerin ilgi gösterdiği İliç-Çöpler Faciası duruşmasının ikinci gününde sanıklar, mağdurlar, avukatlar, acılı aileler ve CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül duruşma salonunda hazır bulundu.

Duruşmanın ikinci gününde savunma sırası Çöpler Faciasının en kilit adamlarından birisi olan Ali Rıza Kalender’deydi. Facianın yaşandığı Çöpler Altın Madeni’nde Jeoteknik Baş Mühendisi olarak görev yapan Ali Rıza Kalender, bir süredir madenin sahibi ANAGOLD şirketi tarafından hedef haline getirilmiş durumda.

Esasen şirket uzun bir süredir savunmasını iki ayak üzerine kurmuş durumda. Birincisi liç sahasının dizaynını ve denetimini yaptığını söylediği ABD’li GRE ve onun Türkiye’deki işlerini yürüten İNR şirketleri. ANAGOLD bu şirketlerin liç sahasının dizaynını yanlış yaptığını, denetimlerini doğru dürüst yapamadığını ve bu nedenle de yığın liçinin çöktüğünü savunuyor. Şirket ikinci olarak da madenin Jeoteknik Baş Mühendisi Ali Rıza Kalender’i jeoradar verilerini doğru dürüst okuyamadığı, okuduğu verileri de yanlış yorumladığı için liç sahasının çökmesine neden olmakla suçluyor. Şirket buna benzer bir savunmayı TBMM Araştırma Komisyonu sırasında da yapmıştı.

İşte hedef tahtasındaki Ali Rıza Kalender, Antalya’da tutuklu bulunduğu için videokonferans yöntemiyle mahkeme salonuna bağlandı. Kendisini “günah keçisi” ilan etmek istediklerini belirten Kalender, şirketin kendisini “hedef” haline getirerek faciadaki tüm sorumluluğu kendisinin üzerine yıkmak istediğini savundu. Kendisinin madenin açık ocaklarından sorumlu Maden Departmanı’na bağlı olarak görev yaptığını, esas görevinin açık ocaklar olduğunu söyleyen Kalender, çöken siyanür liçleme sahasının görev ve sorumluluk alanında olmadığını söyledi. Ancak Kalender, yığın liçi sahasının giderek yükselmesinin ardından yığın liçini de gözlemeye başladıklarını ifade etti. Bu noktada görevinin radar ekranlarına yansıyan saha deformasyonlarını üst yönetime raporlamak olduğunu söyledi, “Tek görevim, jeoradar verilerini raporlamak ve iletmektir” diye konuştu.

Kalender konuşmasında liç sahasındaki sorumluluğun GRE dizayn firmasında olduğunu, yığın liçinin dizaynını ve denetimini GRE’nin yaptığını -ki bu firmayı ANAGOLD yönetimi de facianın başından bu yana suçluyor- ayrıca radardaki tehlike sınırının GRE uzmanları tarafından 500 mm olarak belirlendiğini ancak kendisinin bunu çok yüksek bularak 50 mm’ye çektiğini anlattı. Kalender’e göre şayet tehlike eşiği radarlarda 500 mm olarak belirlenseydi facia çok daha büyük olacaktı.

Ali Rıza Kalender facia günü, yığın liçinden sorumlu oksit departmanının başında bulunan Murat Bayraktar’la aralarında geçen çok dikkat çeken bir diyaloğu da aktardı. Faciadan önce liçleme sahasına çıktıklarında, “Neden orta tarafa fazla cevher yığdınız. Orta kısmı şişiriyorsunuz. Liç sahası Güney duvarına yaslanmıyor; aşağı doğru akabilir” dediğini, Murat Bayraktar’ın da kendisine, “Güney tarafı henüz hazır değil” şeklinde yanıt verdiğini aktardı.

Kalender, Murat Bayraktar’a ayrıca, “Orta kısma........

© Kısa Dalga