menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Görme engelli bir iletişim öğrencisinin gözünden haber mecralarının erişilebilirliği

10 17
21.05.2025

Bu yazıyı neden yazıyorum? Çünkü haber mecralarına erişim herkes için bir hak. Bu hak, yalnızca görebilenler için geçerli olmamalı.

Türkiye’de yüzbinlerce görme engelli birey yaşıyor ve her biri, tıpkı herkes gibi gündemi takip etmek, dünyada olup bitenleri öğrenmek ve bilgiye ulaşmak istiyor. Üstelik bu bireylerin azımsanamayacak bir kısmı, günlük olarak haber kaynaklarını aktif şekilde kullanıyor.

Ancak ne yazık ki bu içeriklerin çoğu, görme engelliler düşünülmeden hazırlanıyor. Bu da bizi, bilginin kenarında kalmaya zorluyor. Oysa küçük dokunuşlarla, haber kaynaklarının daha kapsayıcı ve erişilebilir hâle gelmesi mümkün. Bu yazıda, bir görme engelli olarak bu konudaki gözlemlerimi ve ihtiyaçlarımızı paylaşmak istiyorum.

Peki, ne gibi sorunlarla karşılaşıyoruz?

Günümüzde teknoloji oldukça gelişmiş ve giderek gelişmeye devam ediyor olsa da, biz görme engelliler gibi özel gereksinimli kişilerin bu gelişmelerden yararlanabilmesi için erişilebilirlik en önemli etmen.

Haber kaynaklarının erişilebilirlik sorunları özelinde yoğunlaşıldığında ise bu eksikliklerin teknik bir detay olarak görünmesine rağmen bizler için bilginin kapısını aralayan ya da tamamen kapatan şeyler olduğunu ifade etmek gerekiyor.

1. Ekran okuyucularla uyumsuz haber siteleri ve uygulamaları

Birçok haber sitesi ve uygulaması, görme engellilerin kullandığı ekran okuyucu yazılımlarına uygun şekilde tasarlanmıyor. Başlıklar etiketlenmemiş, görsellerin açıklamaları eksik ya da hiç yok, bağlantılar karışık… Bu da, haberi okumayı değil, site içinde kaybolmayı beraberinde getiriyor.

iPhone’da VoiceOver (resimde), Android telefonlarda ise TalkBack özelliği, görme engelli kullanıcıların ekran okuyucuya ulaşmasını sağlıyor. Ancak Türkiye’deki haber kuruluşlarının çoğu, içeriklerini bu özelliğin kullanılabileceği şekilde sunmuyor.

2. Görsel içeriklerin metinsiz sunulması

Haberlerde sıkça kullanılan grafikler, tablolar veya infografikler, metin alternatifi (alt text) yazılmadan paylaşıldığında bizler için anlam ifade etmiyor. Örneğin bir seçim sonucu yalnızca pasta grafiğiyle verildiğinde, görme engelli bir bireyin o veriye erişimi neredeyse imkânsız hâle geliyor.

3. Video ve sesli içeriklerde altyazı ve betimleme eksikliği

Görme engelli bireyler için videolarda yer alan görsel bilginin sesli betimlenmesi, içeriğin anlaşılabilirliği açısından çok önemli. Ancak çoğu haber bülteni ya da........

© Journo