İRFAN sadece bilmek değildir. Derin bilmektir. Tanımakla yani ünsiyet ile bilmektir. İrfan aynı zamanda kavramak demektir. Yani bir meseleyi şuura çıkarmak, bilince getirmektir. Ezberlenmiş içeriksiz bilme değildir. Varlık ve olaylara dair, kanıta yani vahye dayalı kesin bilgi ile çok yönlü olarak bilmektir.

Akıl yürütmekten âri bir bilme olmadığı gibi onunla da sınırlı değildir. Burhanî kanıtları görmezlikten gelmez irfâniyet ama kendisini yine de bununla da kayıtlamaz. Müşahededen yani gözlemden de yararlanır ve ilhamı da vahyin yerine koymadan kabul eder ve kendini buna açık tutar. Dolayısıyla bir bütünlüğü ifade eder. Dini, dışsal ve içsel boyut şeklinde bir tarif ile birbirinden ayrıştırmaz. Kabuk ve iç ayrımına tabi tutmaz. Çeper ve öz gibi tasniflerden uzak duran kapsayıcı bir derin bilme hâlidir.

…

DİNİ, hakikatin kendisi değilmiş veya ondan yoksunmuş ya da sadece onun bir kısım parçasını ifade ediyormuş anlamına gelen “Dinin hakikati, dinin bâtını şudur” gibi parçalayıcı ve dışlayıcı anlatımlardan uzaktır irfâniyet. Ne yazık ki, bu yönde anlatımlar çoktur ve maalesef artık irfâniyet denildiğinde de kabul gören genel yaklaşım da budur.

…

İRFÂNİYETE mistik bir yaklaşım yakıştırması yapmaktan kaçınmalıdır. Dinin mistik ve felsefi boyutu şeklinde yapılan tarifler, dine yeni bir tarz kazandırmak, yeni bir forma tabi tutmak, farklı normlar oluşturmak gibi gizli maksatlar taşır. Bu yapılagelmiştir ve çok da popülerdir.

Kalbe gelen ilhamları kutsayıp hatta zaman zaman vahiyle eşitlemeyi bırakın, aracısız olması ileri sürülerek ondan üstün varsayımı savunularak insanları Kur’an-ı Kerim’e değil kendisine gelen ilhamlara tâbi olmaya ikna eden akımlar hiç az değildir. Dikkatle bakın, göreceksiniz. İkna sürecinde kullandıkları en önemli argümanları, bunların avam tarafından bilinemeyeceği, onların şeriatta kaldığı, bu bilgilerin ise irfâniyet bilgisi olduğundan kabuktan arındırılmış öz olduğu, ledünni olarak verildiğidir.

…

KALP taklit eder. Neleri taklit etmesi gerektiği konusunda dikkatli olmalıyız. Ramazan bizi bu dikkate davet eder. Temyiz gücümüzü açığa çıkartır. Mübarek günlerin başından beri ayrıştırma yetimizi besler. Vahiyden daha fazla yararlanabilmemiz için........

© İstiklal