Bir zamanlar Osmanlı elçileri, Viyana kapılarında "Devlet-i Aliyye-i Osmaniye"nin onurunu taşırken; bugün bazı Müslüman ülke diplomatları, Batı başkentlerinde "acaba bizi ciddiye alıyorlar mı?" endişesiyle hareket ettiği görülüyor.

Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nün 2023 raporuna göre, Müslüman çoğunluklu ülkelerin p'inde dış politika kararları "psikolojik güven eksikliği" sebebiyle sekteye uğruyor.

Peki, medeniyetimizin kadîm "devlet aklı" nerede hata yaptı?

Oxford Üniversitesi'nin sömürge sonrası dönem araştırması, eski sömürge ülkelerinde diplomatik karar alma mekanizmalarının `'ının "eziklik psikolojisi" ile şekillendiğini gösteriyor.

20. Yüzyılda Türk diplomasisinin özgüveni ile bazı Arap ülke temsilcilerinin çekingen duruşu arasındaki tezat, tarihî hafızanın diplomatik psikolojiye etkisini gözler önüne seriyor.

Ekonomik ve teknolojik bağımlılığın psikolojik etkileri elbette vardır. IMF verilerine göre, 57 İslam İş Birliği Teşkilatı üyesi ülkenin 43'ü Batı ülkelerine ekonomik açıdan bağımlı.

Dünya Bankası'nın "Psikolojik Güven Endeksi"ne göre, kişi başına düşen millî geliri 10.000 doların altında olan Müslüman ülkelerin �'inde "dış politika özgüven eksikliği" görülüyor.

Kültürel yabancılaşmanın etkisi de var. Harvard Üniversitesi'nin "Diplomatik Dil ve Kimlik" araştırması, Müslüman ülke diplomatlarının e'inin Batılı meslektaşlarıyla iletişimde "aşağılık kompleksi" sergilediğini ortaya koyuyor.

Georgetown Üniversitesi'nin verilerine göre, uluslararası kurumlarda çalışan Müslüman diplomatların sadece 0'u kültürel, millî ve dinî değerlerini açıkça savunabiliyor.

Tarih bilinci ve medeniyet kimliği önemlidir. Malezya'nın "Asya Değerleri" temelli dış politika okulu modeli gibi, medeniyet değerlerine dayalı diplomatik eğitim programları yapılmalıdır. Türkiye'nin Yunus Emre Enstitüleri örneğindeki gibi kültürel diplomasi kurumları önemlidir.

Ekonomik bağımsızlık olmazsa olmazdır. BAE'nin teknoloji yatırımları ve Türkiye'nin savunma sanayii hamleleri gibi stratejik bağımsızlık projeleri örnektir. İslâm Kalkınma Bankası'nın "İslâmî Finans Modeli" ile alternatif ekonomik sistem arayışları olmalıdır.

Psikolojik özgüven inşa edilmelidir.........

© İstiklal