Aytun Aktan

Türkiye’de sokak tiyatrosu ve ezilenlerin tiyatrosu konularında uzun yıllardır çalışan dostumun İran tiyatrosu hakkında paylaştıkları oldukça ilgi çekiciydi. Ben de sinemasına daha tanışık olduğumuz İran’ın tiyatrosunda neler oluyor diye bakmak istedim.

Hayal edin; Marivan’ın dar sokaklarında, bir yaz akşamı… Çocuklar, kadınlar, yaşlılar sokakta toplanmış; evlerin balkonlarından seyirciler sarkıyor. Bir tiyatro topluluğu, çemberin ortasında oyuna başlıyor. Dekor yok, ışık yok, sahne perdesi yok. Seyircinin merakı, oyuncunun cesareti oyunun tek dekoru. İran’da tiyatronun bugünkü hali tam da bu sahneye benziyor, baskının gölgesinde ama dirençle, yaratıcı bir ısrarla var olma mücadelesi.

Türkiye’de koltuklarımızda, rahatımız yerinde sanarak seyrettiğimiz tiyatro oyunlarında her gün o koltuklar farklı sebeplerle eksilmekte, sahneler kapanmakta. Komşumuz İran’da ise tiyatro, her an polis baskınına uğrama ya da bir gece içinde yasaklanma riskiyle karşı karşıya. Ama tüm bunlara rağmen tiyatro her yerde, sokakta, apartman dairelerinde, bodrum katlarında, terk edilmiş fabrikalarda sahnelenmeye devam ediyor.

İran’daki iki önemli tiyatro festivalinden ve içeriklerinden bahsetmezsem olmaz. Bu festivallerin en büyüğü Fadjr Uluslararası Tiyatro Festivali. 1983’ten beri düzenleniyor. Seyirci ilgisi oldukça yüksek. Öyle ki bazı oyunlarda salonlar doluyor, insanlar balkonda ayakta kalıyor. Ancak seyircinin bu yoğun ilgisi, festivale resmî damgasını vuran ‘‘sansür’’ gerçeğini değiştirmiyor. Politik içerikli işler çoğu zaman seçkiye alınmıyor. Fadjr, İran tiyatrosunun........

© HalkTV