Neoliberalizmde özelleştirme sadece iktisadi alım-satım veya kiralama-devir işlemlerinden ibaret politikalarla sınırlı değildir. Toplumsal yapıyı ekonomik olduğu kadar ideolojik olarak da dönüştürmeyi amaçlayan, kamuya ait ortak mülkiyet biçimlerinin tasfiyesine odaklanan emperyalist projenin bileşenlerinden biridir.

David Harvey’in “Yeni Emperyalizm” kitabında ifade ettiği üzere, kapitalist üretim tarzında biriken artığın realize olması gerekir, sermaye birikimi kendini sürekli yeniden üretmek zorundadır. Bunlar olmadığında aşırı birikim ve kârlılık krizi yaşanmaya başlar. Özelleştirme politikaları, sermaye birikiminde yaşanan sorunları aşmak için 1980’lerde devreye sokulmuştur. Ancak geçmişi daha gerilere uzanır.

Korkut Boratav’a göre kapitalizm, birikim krizi sorunlarını aşmak için tarihsel kökenlerinde yer alan ilksel sermaye birikimini yeniden keşfetmiş, birikimin modern formunu özelleştirme olarak adlandırmıştır. Özelleştirmeler sermayenin kendini saklama gereği duymadığı en çıplak saldırı stratejisidir. Nitekim Karl Marx da ilksel birikimi tarif ederken “Burjuvazinin devlet iktidarını istediğini ve kullandığını”, bunun da “sözde ilksel birikimin asli unsuru” olduğunu belirtir. Burjuvazi, devlet gücüyle mülksüzleştirerek, kamunun yıllara yayılan birikimlerine ve ortak varlıklarına el konmasının önünü açarak, uluslararası sermaye hareketlerini serbestleştirip kolaylaştırarak sermayenin parazit yönünü besler.

Özelleştirmelerle üretken sabit sermaye stoku artmaz; aksine, ulusal ölçekte ekonomik değeri yüksek taşınır ve taşınmazlar ederinin çok altında sermayeye tahsis edilir. Çayırhan Termik Santrali ve Çayırhan Linyit İşletmesine ait maden sahalarının özelleştirilmesinde bunu bir kez daha görmüş olduk. Taban teklif tutarının açıklanmadığı Çayırhan özelleştirmesi için belirlenen geçici teminat bedeli olan 250 milyon TL, yaklaşık olarak Çayırhan’da yaratılan 3.5 günlük değere denk düşüyor; maden sahaları, termik santrali ve neredeyse Nallıhan’ın tamamı büyüklüğünde........

© Evrensel