ABD’de yaşarken Washington’da Bethesda’daki kırmızı hat metro istasyonunda bir türlü bitmeyen bir asansör tadilatı dikkatimi çekerdi. Aynı tadilat New York Times yazarı Thomas Friedman’ın da dikkatini çekmiş. Sonra bir kitabında okudum: Friedman, tadilatın başladığı haftalarda Çin’de yapılacak bir konferansa davet almış. Bu sırada konferansın yapılacağı merkez ise henüz proje halindeymiş. Nihayet günü geldiğinde Friedman inşaatı biten konferans merkezinde konuşmasını yaparken Washington’daki asansör tadilatı hâlen devam ediyormuş.

Çin, mühendisler tarafından yönetilen bir devlet. Çin Komünist Partisi’nin en üst düzey karar organı olan politbüro dami komitesinin 9 üyesinin 9’u da mühendis. Aslında Mao’dan sonraki komünist parti yöneticilerinin tamamı için bu geçerli. Mesela 90’lardaki Başbakan Li Peng de Çin’in en büyük baraj inşaatını yapan mühendislerden biriydi. Şimdiki devlet başkanı Xi Jinping de Çin’in en iyi üniversitelerinden biri olan Tsingua’da kimya mühendisliği okumuş.

ABD ise avukatlar tarafından yönetilen bir devlet. ABD’nin son 10 başkanından 5’i hukuk mezunu. Kongrenin ise yarısından fazlası hukuk mezunu. Elli eyalet valisinden yirmisi hukukçu. 1988’den beri demokrat partiden çıkan tüm başkan adayları hukuk mezunu. Gerçekten ABD’de çok fazla avukat var: Her 100 bin kişiye 400 avukat. Almanya’da bu sayı 200, Japonya’da 28. Türkiye’de 250.

Mühendisler size bir işin nasıl yapılacağını, avukatlar nasıl yapılamayacağını söyler. Mühendisler sonuç, avukatlar süreç odaklı olur. Sonuçlara bakalım: 1980’den beri Çin, ABD’nin otoyol ağının iki katı uzunluğunda otoyol, Japonya’nın hızlı tren ağının 20 katı hızlı tren........

© Ekonomim