1970’lerin başında Türkiye’nin kişi başına milli geliri yaklaşık 500 Amerikan dolarıydı. 2023 yılında ise kişi başına milli gelirimiz 12,000 dolar oldu. Aynı dönemde Güney Kore’nin kişi başına milli geliri ise 1000 dolardan 34,000 dolara çıktı. 2023 yılında küresel ortalama kişi başına milli gelir 13,200 dolar civarında. Nedir? Türkiye’nin kişi başına milli geliri küresel ortalamanın altında kalıyor.

Böylece 53 üç yılda Kore, dünya ülkeleri arasında yüksek gelirli ülkeler grubuna çıkarken Türkiye orta gelir grubunda kaldı. Geçenlerde “bu gidişle 21. asır Türkiye Yüzyılı olacak iddiası, 2023 hedeflerine benzeyecek” demiştim. “2023 hedefleri de ne oluyor?” diyenler oldu.

Efendim, 2010’ların başında seçime referanduma filan giderken açıklanan 2023 hedeflerine göre Türkiye uçacaktı, kaçacaktı, 2023 yılına ulaştığımızda yüksek gelirli ülkeler grubuna giriverecekti. Sonra ne oldu? Olmadı. Türkiye dünya ülkeleri arasında yüksek gelirli ülkeler grubuna girecek kadar zenginleşemedi.

Türkiye hedeflediği zenginlik seviyesine ulaşamadı ama bakın özellikle 2008’den sonra hukukun üstünlüğü-kural hakimiyeti endekslerinde, bir nevi şarampole yuvarlanarak Suudi Arabistan’ın altına indi. Hatırlarsınız anlatmıştım, Türkiye’nin uçurumdan aşağı hukuk halini geçenlerde. Son dönem ikinci Abdülhamid istibdatı seviyesinin altındaydı. Öyleydi, müsaadenizle bugün birkaç ülke ile karşılaştırayım Türkiye’nin hukuk halini aynı endeksten.

Türkiye, 2010’ların başında bize söylendiği gibi yüksek gelirli ülkeler ligine yükselemedi. Ama bakın o tarihlerde orta gelirli ülkeler grubunda olup bunu başaran ülkeler oldu doğrusu. Şekil 1 işte tam da bunu, Türkiye’ye nal toplatan ülkeleri gösteriyor. Not edeyim.

Ne oluyor? Polonya, Litvanya, Letonya, Slovakya gibi ülkeler orta gelirli ülkeler grubundan yüksek gelirli ülkeler ligine yükseliyor. Türkiye’de becerebilecekmiş gibi atağa kalkıyor ama sonunda beceremiyor. Dikkatimizi ne çekmeli?

Bütün bu ülkeler Avrupa Birliği üyelik sürecinde yapısal reformlarla ülkelerinin iş yapma biçimini değiştiren ülkeler. Sonunda onlar üye oluyor ve 21. yüzyılda yüksek gelirli ülkeler grubuna geçiyorlar. Türkiye 2014 sonrasına tornistan orta gelirli ülkeler grubuna iyice yerleşiyor, bir nevi.

Türkiye orta gelirli ülkeler grubunun çekim gücünden kopacak reform hızına bir türlü erişemediği için tornistan ediyor. 2014’lerde iktidar bloku çatladıktan sonra siyaset iyice gündemin temel konusu haline geliyor. Türkiye, AB sürecini başarıyla yönetemediği için geri düşüyor. Rakamlar ortada. Yerim dardı, yenim dardı diye ortalıkta dolaşmayın.

Türkiye’nin kişi başına milli geliri 1970 yılında 500 dolardan 2023 yılında 12,000 dolara........

© Ekonomim