“Yolu bilmekle yolu yü­rümek aynı değildir.” The Matrix / Mevlana

Şövalye Roger Penro­se, 24 Nisan 2025 gü­nü Oxford Üniversitesi’n­de konuştu. Söyleyecekle­ri, görev süresi dolacak Fed Başkanı Jerome Powell’ın demeçlerinden katbekat da­ha önemliydi. 2020 yılı fizik Nobeli’nin sahibi 93 yaşındaki matematikçi, “Şimdilik Bilme­diğimiz Haliyle Yaşam” temasını seçti. Evvelden başlıklar “bildiği­miz kadarıyla” kalıbına yaslanır­dı. Salgın sonrası ise küresel söy­lem değişti; artık vurgu, bilmek­ten çok bilmemekte.

7 Şubat 2025 günü TCMB Baş­kan Yardımcısı Sayın Cevdet Ak­çay da yılın ilk Enflasyon Raporu sırasında İstanbul Finans Mer­kezi Yerleşkesinde konuşmuş­tu. Eleştirileri, özetle “şu an için bilmiyoruz” argümanıyla yanıt­lamıştı.

Akçay ve Penrose, iki fark­lı branşın bilim insanları. Biri­si ekonometri diğeri teorik fizik. Teknik dalları ayrı felsefi söy­lemleri aynıydı. Çünkü kuantum fiziğinde dalga fonksiyonunun gerçek hayata çöküşü (collapse) ile ekonometrik dağılımlarının gerçekleşen veriyle karşılaşma­sı, formel manada olasılıktan te­kil sonuca geçiş bakımından ben­zeşir. Penrose, koyu (outspoken) bir platoniktir.

7 Temmuz 2025 tarihli “Ses Duvarı Kırıldı” başlıklı yazımız­da trend enflasyonun eleştirile­re konu 0 seviyesinin altına indiğini matematiksel dayanak­larıyla incelemiştik. Geçtiğimiz hafta TÜİK’in açıkladığı tem­muz ayı verileri, trendi güçlen­dirdi. Mali zamlar nedeniyle ay­lık değer kritik %1,5 oranını ihlal etti. Ancak diğer kalemlerdeki gerçekleşmeler önümüzdeki dö­nemde %1,5 eğiliminin koruna­cağı işaretlerini taşıyor.

Örneğin gıda fiyatları mayıs ve haziran aylarının ardından tem­muz ayında da geriledi. COICOP 1.1 gıda endeksi %0,15 oranın­da deflasyona işaret ederken 1.2 kodlu (alkolsüz) içecek fiyatla­rında %3,4’lük artış nedeniyle COICOP........

© Dünya